Είναι ο πρόωρος τοκετός κάτι που μπορεί να αποφευχθεί; Κι αν ναι, πως μπορείτε να δράσετε εσείς ώστε να απομακρυνθείτε όσο περισσότερο γίνεται από αυτό το ενδεχόμενο;
*Με τη συνεργασία του Μαιευτήρα- Χειρουργού Γυναικολόγου, MD DFSRH, Βασίλειου Μπαγιώκου.
Εάν υπήρχε κάποιος τρόπος που θα διασφάλιζε πως θα φτάσετε στο νοσοκομείο στην ώρα σας και ούτε μέρα νωρίτερα δεν θα τον ακολουθούσατε; Ορίστε, λοιπόν, όχι ένας αλλά 8 τρόποι, οι οποίοι από έρευνες εγγυώνται όχι μόνο πως θα κάνουν το μωράκι σας «Άγγλο» στο ραντεβού του αλλά και πως θα του δώσουν το καλύτερο δυνατό και υγιές ξεκίνημα!
1. Έγκαιρος προγεννητικός έλεγχος
Ένας από τους καλύτερους και απλούστερους τρόπους για να μειώσετε τον κίνδυνο να γεννήσετε πρόωρα είναι να επισκεφθείτε τον γυναικολόγο σας αμέσως μόλις ξεκινήσετε τις προσπάθειες να μείνετε έγκυος ή, εάν δεν το έχετε προγραμματίσει, αμέσως μόλις μάθετε πως είστε έγκυος. Ο γιατρός σας, θα σας δώσει τις κατάλληλες συμβουλές διατροφής και πρόσληψης βάρους, θα σας εξηγήσει σε ποιες εξετάσεις θα πρέπει να υποβληθείτε και θα σας εξετάσει για τυχόν μολύνσεις που μπορεί να βλάψουν την εγκυμοσύνη σας.
Επιπροσθέτως, θα σας συνταγογραφήσει προγεννητικές βιταμίνες, οι οποίες εκτός των άλλων θρεπτικών συστατικών θα περιέχουν και φυλικό οξύ. Αυτό είναι μια βιταμίνη τύπου Β, η οποία προφυλάσσει το έμβρυο από γενετικές ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα, όπως είναι οι ανωμαλίες του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης (π.χ.δισχιδής ράχη), αλλά και μειώνει τον κίνδυνο να γεννηθεί το μωρό λιποβαρές. Τέλος, οι έρευνες έχουν δείξει πως το φυλικό οξύ ενδεχομένως να μειώνει τον κίνδυνο της αποκόλλησης του πλακούντα και της προεκλαμψίας , δύο καταστάσεων που ευθύνονται για ένα σημαντικό ποσοστό των πρόωρων γεννήσεων.
2. Ενημερωθείτε για τους κινδύνους
Υπάρχουν συγκεκριμένες κατηγορίες γυναικών που είναι πιθανότερο να γεννήσουν πρόωρα σε σχέση με κάποιες άλλες. Οι έρευνες υποστηρίζουν πως, εάν έχετε στην οικογένειά σας ιστορικό πρόωρων τοκετών( είτε εσείς είτε η μητέρα σας) , εάν καπνίζετε, εάν έχετε υψηλή πίεση αίματος, εάν πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη, εάν η κύηση είναι πολύδυμη (δίδυμα, τρίδυμα κτλ), εάν προσβληθήκατε από κάποια κολπική ή τραχηλική μόλυνση, εάν είστε πάνω από 35, εάν είστε υπέρβαρη ή λιπόβαρης ανήκετε στις ομάδες «υψηλού κινδύνου».
Εάν, λοιπόν, συντρέχει κάτι από τα παραπάνω, μην αμελήσετε να ενημερώστε τον γιατρό σας, ώστε να μπορέσετε μαζί να ελαχιστοποιήσετε τους πιθανούς κινδύνους. Αυτός πιθανότατα θα επιδιώξει να βελτιώσει τον τρόπο ζωής σας προτείνοντας σας ειδική διατροφή και άσκηση. Επιπλέον, σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου για πρόωρο τοκετό, ο μαιευτήρας σας θα πραγματοποιήσει διακολπικά υπερηχογραφήματα για να μετρήσει το μήκος του τραχήλου, ενώ υπάρχει και η πιθανότητα να κρίνει, εάν χρειάζεται να εφαρμόσει ένα ειδικό ράμμα στον τράχηλο για να εμποδίσει τη διαστολή του.
3. Εξεταστείτε
Την ηλικία, το οικογενειακό σας ιστορικό και το πόσο φυσιολογικό είναι το βάρος σας είναι κάτι που γνωρίζετε. Το εάν φέρετε, όμως, κάποια κολπική ή τραχηλική μόλυνση δεν μπορείτε να το ξέρετε παρά μόνο εάν εξεταστείτε από τον γυναικολόγο σας ή από μικροβιολόγο. Με δεδομένο ότι πολλές από αυτές δεν έχουν εμφανή συμπτώματα ακόμα και μια προληπτική εξέταση είναι θεμιτή. Οι έρευνες, άλλωστε, δείχνουν ότι θεραπεύοντας μολύνσεις, όπως τα χλαμύδια, η γονόρροια, και η βακτηριακή κολπίτιδα μειώνετε κατά 30% τον κίνδυνο να γεννήσετε πρόωρα. Σπεύσατε, επομένως, να εξεταστείτε για να αυξήσετε κατά πολύ την πιθανότητα να πάνε όλα κατ’ ευχήν! Να φέρετε δηλαδή στον κόσμο ένα υγιέστατο μωράκι!!!
4. Επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας
Εντάξει, αυτό ίσως σας ακούγεται παράξενο. Τι σχέση μπορεί να έχει, άλλωστε, ο τοκετός με την κατάσταση των δοντιών σας; Μεγάλη, όπως αποφάνθηκε η Αμερικανική Ομοσπονδία Περιοδοντολογίας. Σύμφωνα με αυτήν οι έγκυες με περιοδοντική νόσο παρουσιάζουν εφτά φορές περισσότερες πιθανότητες να γεννήσουν πρόωρα. Κι ο λόγος είναι η προσταγλαδίνη, ένας παράγοντας φλεγμονής που απελευθερώνεται σε μολυσματικές νόσους εξαιτίας των βακτηριδίων. Επομένως, μέσα στην λίστα των γιατρών που πρόκειται να επισκεφθείτε μην ξεχάσετε να εντάξετε και τον οδοντίατρο. Αυτός θα προχωρήσει σε έναν εκτενή καθαρισμό των δοντιών σας για την απομάκρυνση των βακτηριδίων, της πέτρας και των τοξινών των βακτηριδίων που βρίσκονται κάτω από τα ούλα. Φυσικά, από εκεί και πέρα θα πρέπει κι οι ίδιες να φροντίσετε την στοματική σας υγιεινή με καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών, των ούλων και της γλώσσας σας τρεις φορές την ημέρα.
5.Ελέγξτε το βάρος σας
Για πολλές γυναίκες η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος που τις βοηθά να τρώνε απενοχοποιημένα ό,τι βρουν μπροστά τους. Αυτό, όμως, αποτελεί από κάθε άποψη ένα μικρό σφάλμα. Η υγιής πρόσληψη βάρους είναι η πιο έξυπνη κίνηση εάν θέλετε να προφυλάξετε το έμβρυό σας από μια πρόωρη γέννηση αλλά κι αν επιθυμείτε να χάσετε εύκολα και γρήγορα τα κιλά της εγκυμοσύνης μετά τον τοκετό. Οι γιατροί πιστεύουν ότι το φυσιολογικό είναι να βάζουν οι έγκυες 11 με 15 κιλά, τα οποία, βέβαια, μειώνονται για τις γυναίκες εκείνες που είναι υπέρβαρες πριν την κύηση. Μιλήστε με τον γιατρό σας και ζητήστε του να σας ενημερώσει σχετικά. Επιπλέον, φροντίστε να τρέφεστε σωστά (δείτε παρακάτω) και, εφόσον σας επιτραπεί, να κάνετε μια ήπιας μορφής άσκηση για να ελαχιστοποιήσετε τους κινδύνους. Τέλος, και οι λιποβαρείς γυναίκες θα πρέπει να ανησυχούν εφόσον το μη φυσιολογικό τους βάρος και η πολλές φορές συνεπαγομένη θρεπτική ανεπάρκεια είναι πιθανό να οδηγήσουν σε πρόωρη γέννηση. Ελέγξτε τον Δείκτη Μάζας Σώματος πριν ξεκινήσετε τις προσπάθειες για να αποκτήσετε ένα παιδί και προσπαθήσετε να μπείτε στα όρια του φυσιολογικού πριν να μείνετε έγκυος. Διαφορετικά, εάν δηλαδή ήδη κυοφορείτε, συνεργαστείτε με τον γιατρό σας για να περιορίσετε τους κινδύνους.
6.Ακολουθήστε ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής
Η πρόληψη επαρκών θρεπτικών συστατικών είναι ζωτικής σημασίας για την υγιή ανάπτυξη του εμβρύου. Αυτό σημαίνει να λαμβάνετε καλούς υδατάνθρακες από προϊόντα ολικής αλέσεως, να εντάξετε στην διατροφή σας υγιείς πηγές πρωτεϊνών και γαλακτοκομικών αλλά και να καταναλώνετε αρκετές μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως. Επιπροσθέτως, παρότι οι ερευνητές δεν είναι ακόμη απολύτως σίγουροι, η πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων, κυρίως από ψάρια όπως ο σολομός, φαίνεται να μειώνουν την πιθανότητα των πρόωρων γεννήσεων. Φάτε, επομένως, λιπαρά ψάρια (μέχρι 2 μερίδες την εβδομάδα), αυγά και φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι. Ακόμη κι αν οι έρευνες δεν επαληθευτούν θα έχετε τουλάχιστον φροντίσει την εγκεφαλική ανάπτυξη του αναπτυσσομένου παιδιού σας.
Μια άλλη καλή διατροφική επιλογή που θα σας προφυλάξει από τις πρόωρες γεννήσεις, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι η επιλογή γευμάτων πλούσιων σε ασβέστιο και βιταμίνη C. Η συνιστώμενη ποσότητα στις εγκύους είναι 1.200 mg ασβεστίου (περίπου 8 ποτήρια γάλακτος) και 85 mg βιταμίνης C (περίπου δηλαδή ένα πορτοκάλι).
Επιπλέον, στο υγιεινό σας πρόγραμμα καλό θα ήταν να εντάξετε και την άσκηση, εάν και εφόσον η κατάσταση και το στάδιο της εγκυμοσύνης σας το επιτρέπει. Έρευνες έδειξαν πως οι γυναίκες που περπατούν τακτικά 20 λεπτά κατά την διάρκεια των πρώτων είκοσι εβδομάδων μπορεί να μειώνουν ( έως και 30%) την πιθανότητα προεκλαμψίας (κατάσταση που συχνά οδηγεί σε πρόωρο τοκετό). Ενημερωθείτε από τον γυναικολόγο σας για το τι είδους ασκήσεις μπορείτε να εκτελέσετε. Γενικά, το κολύμπι, το περπάτημα και η γιόγκα είναι ασφαλείς επιλογές. Φροντίστε, όμως, να αποφύγετε αθλήματα που χρειάζονται να σηκώνετε βάρος ή εμπεριέχουν τον κίνδυνο πτώσης. Τέλος, παρότι ήδη το γνωρίζετε οφείλουμε να αναφέρουμε πως για να αποφύγετε τον πρόωρο τοκετό αλλά και για να γεννήσετε ένα υγιές και φυσιολογικού βάρους μωρό θα πρέπει να κόψετε το κάπνισμα και να πείτε «αντίο» στα αλκοολούχα ποτά.
7.Ελέγξτε τα φάρμακα σας
Οι εγκυμονούσες με κατάθλιψη ή υψηλά ποσοστά άγχους έχουν διπλάσιες πιθανότητες να γεννήσουν πρόωρα και γι’ αυτό χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα έδειξε πως ορισμένα αντικαταθλιπτικά ή ηρεμιστικά φάρμακα ίσως να αυξάνουν περεταίρω σε ορισμένες γυναίκες τον κίνδυνο αυτό. Ενημερώστε τον γιατρό σας για την αγωγή που ακολουθείτε και συμβουλευτείτε τον για το αν πρέπει να την αλλάξετε.
8.Μάθετε να αναγνωρίζετε τα συμπτώματα
Είτε ανήκετε στις ομάδες υψηλού κινδύνου είτε όχι, καλό θα ήταν να ενημερωθείτε από τον γυναικολόγο σας σχετικά με τα συμπτώματα, για να είστε σε κάθε περίπτωση «ετοιμοπόλεμες». Άλλωστε, μια σωστά ενημερωμένη έγκυος μπορεί να ενημερώσει εγκαίρως τον γυναικολόγο της για να φροντίσει και εκείνος από την μεριά του να πάνε όλα κατ΄ευχήν.
Παρότι , βέβαια, είναι λίγα αυτά που μπορούν να γίνουν όταν ο τοκετός ξεκινήσει, η γνώση του τι είναι φυσιολογικό και τι ύποπτο σε συνδυασμό με την άμεση ενημέρωση του γυναικολόγου μπορεί να προστατέψετε την υγεία του εμβρύου σας. Αρχικά, υπάρχει η δυνατότητα ο γιατρός να προσπαθήσει να καθυστερήσει τον τοκετό μερικές μέρες ή και εβδομάδες με το να σας χορηγήσει «τοκολυτικά», δηλαδή μία φαρμακευτική αγωγή που σαν στόχο έχει να μειώσει ή και να εξαφανίσει τις συσπάσεις. Με τον τρόπο αυτό ,εξασφαλίζεται ένα χρονικό περιθώριο πολύτιμο για να χορηγηθεί ειδική φαρμακευτική αγωγή-κορτικοστεροειδή , που θα βελτιώσει και θα αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχούς εκβάσεως της εγκυμοσύνης επιταχύνοντας την ωρίμανση των πνευμόνων του εμβρύου!
Εάν επομένως, αισθανθείτε συσπάσεις που επαναλαμβάνονται κάθε είκοσι, δεκαπέντε, δέκα λεπτά, εάν έχετε κολπική διαρροή υγρών ή αν νομίζετε ότι χάνετε ούρα- αλλά δεν είστε και σίγουρη- εάν αισθάνεστε πίεση στην πυελική χώρα( χαμηλά δηλαδή στην κοιλίτσα), εάν νιώθετε πόνους χαμηλά στην μέση ή έχετε κράμπες που ξεκινούν από την πλάτη και μεταφέρονται και στο μπροστινό μέρος του σώματος καλό θα ήταν να αρχίσετε να υποψιάζεστε όχι απαραιτήτως ότι μπαίνετε σε πρόωρο τοκετό, αλλά ότι ίσως κάτι να μην εξελίσσεται όπως θα έπρεπε.
Σηκώστε το ακουστικό, επικοινωνήστε με τον θεράποντα γυναικολόγο- μαιευτήρα σας και μιλήστε του για αυτά που αισθάνεστε, για να μπορέσει να σας κατευθύνει αναλόγως και να σας συμβουλεύσει σωστά! Και μην ανησυχείτε καθόλου- όλα θα πάνε καλά και εσείς θα επιστρέψετε σπίτι σας με το πολυτιμότερο αγαθό στο σπίτι: το μωράκι σας!