Όλα όσα θέλετε για τη γέφυρα ανάμεσα σε εσάς και το έμβρυο
Όλη η συζήτηση όταν αφορά στην εγκυμοσύνη στρέφεται γύρω από την ανάπτυξη του εμβρύου και τα συμπτώματα της μέλλουσας μητέρας. Κι όμως μαζί με το μωρό, αναπτύσσεται και η γέφυρα που συνδέει το έμβρυο με τη μητέρα, η οποία δεν είναι άλλη από τον γνωστό σε όλους πλακούντα. Παρόλο που επιτελεί τις αρμοδιότητες του σιωπηλά αυτές είναι κομβικές για την εγκυμοσύνη και την ανάπτυξη του εμβρύου, επομένως αξίζει τον κόπο να ρίξουμε μια πιο κοντινή ματιά στις λειτουργίες του.
Ο πλακούντας γεννιέται
Επτά με οκτώ ημέρες μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου, μια μάζα από κύτταρα, στην ουσία μια πρόωρη μορφή του εμβρύου, εμφυτεύεται στο εσωτερικό της μήτρας, ενώ κάποια από αυτά τα κύτταρα ξεφεύγουν και εισχωρούν βαθύτερα στο τοίχωμα της μήτρας για να σχηματίσουν τον πλακούντα.
Ο πλακούντας αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της κύησης προμηθεύοντας το έμβρυο με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Από την 12η εβδομάδα, έχει σχηματιστεί πλήρως και μπορεί να υποστηρίξει το έμβρυο καθ' όλη τη διάρκεια της κύησης, ενώ συνεχίζει να αυξάνεται σε μέγεθος μαζί με το μωρό.
Σε δίδυμη κύηση με διζυγωτικά δίδυμα κάθε έμβρυο έχει τον δικό του πλακούντα. Στα μονοζυγωτικά δίδυμα, το αν θα υπάρχει ένας ή δύο πλακούντες εξαρτάται από το πότε θα χωριστεί στα δύο το ωάριο. Αν έχει ήδη σχηματιστεί ο πλακούντας τότε τα δίδυμα θα μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα, διαφορετικά το καθένα θα έχει τον δικό του.
Οι ... αρμοδιότητες του
Ο πλακούντας καθ' όλη τη διάρκεια της κύησης βοηθάει το μικρό σας να αναπνέει και να τρέφεται, καθώς είναι το όργανο εκείνο που συνδέει το έμβρυο με τον οργανισμό της μητέρας μέσω του κυκλοφοριακού συστήματος. Παρέχει όλα όσα χρειάζεται το έμβρυο για να αναπτυχθεί: θρεπτικά συστατικά, νερό, οξυγόνο, αντισώματα και ένα μέσο για να αποβάλλει τα "σκουπίδια" του οργανισμού, όπως είναι το διοξείδιο του άνθρακα. Τα συστατικά αυτά τα μεταφέρει διαμέσου του ομφάλιου λώρου που συνδέει τον πλακούντα με το έμβρυο και στη συνέχεια στις φλέβες του μωρού. Αντιστρόφως τα απορρίμματα μεταφέρονται από το έμβρυο στη μητέρα για να τα αποβάλλει εκείνη.
Ο πλακούντας επίσης λειτουργεί ως φράγμα, αφενός για να μην μεταφερθούν μικρόβια από το σώμα της μητέρας στο έμβρυο και αφετέρου για να μην αποβάλλει ο οργανισμός της μέλλουσας μαμάς το έμβρυο ως ξένο σώμα. Κρατάει δηλαδή έξω από τη μήτρα τα περισσότερα βακτήρια και τους ιούς και αποτρέπει πολλά από τα κύτταρα του εμβρύου να εισέλθουν στο κυκλοφοριακό της μητέρας, τα οποία θα μπορούσαν να σημάνουν κόκκινο συναγερμό.
Οι λειτουργίες του, όμως, δεν σταματούν εδώ. Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι οι "αρμοδιότητες" του πλακούντα είναι πολύ πιο αναβαθμισμένες σε σχέση με ό, τι πίστευαν πως ίσχυε παλιότερα. Δεν πρόκειται απλά για μια παθητική γέφυρα μεταξύ μητέρας και παιδιού, αλλά για ένα όργανο που παράγει ορμόνες, όπως την πλακουντιακή γαλακτογόνο ορμόνη, τη ρελαξίνη, την οκυτοκίνη, την προγεστερόνη και τα οιστρογόνα, αλλά και μόρια που λειτουργούν ως πομποί. Κάποια από αυτά δίνουν το έναυσμα για να δημιουργηθούν νέες αρτηρίες που θα μεταφέρουν οξυγόνο στο έμβρυο, κάποια προετοιμάζουν την παραγωγή μητρικού γάλακτος και άλλα ενισχύουν το μεταβολισμό της μητέρας για να υπάρχει απόθεμα ενέργειας κατά τη διάρκεια της κύησης.
Το τρίτο στάδιο του τοκετού
Όταν γεννηθεί το μωρό και κοπεί ο ομφάλιος λώρος, ο πλακούντας πλέον δεν έχει λόγο ύπαρξης, επομένως αποβάλλεται από τη μήτρα. Αμέσως μετά την έξοδο του μωρού, αρχίζουν ξανά συσπάσεις για την αποβολή του πλακούντα, που αποτελεί το τρίτο στάδιο του τοκετού.