Καλλιεργώντας την αυτοεκτίμηση

Πολύτιμες συμβουλές για να μεγαλώσετε παιδιά που εκτιμούν τον εαυτό τους

Αυτοεκτίμηση έχουμε όταν αγαπάμε τον εαυτό μας και γνωρίζουμε τι μπορούμε να κάνουμε καλά. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπερεκτιμάμε τις δυνατότητες μας, αλλά ότι γνωρίζουμε αυτό που είμαστε και φυσικά αισθανόμαστε όμορφα για αυτό. Η αυτοεκτίμηση είναι ένα χαρακτηριστικό που χτίζεται με τα χρόνια και είναι σημαντικό για τα παιδιά γιατί τα βοηθάει να δοκιμάζουν καινούργια πράγματα, να λαμβάνουν υγιή ρίσκα, να επιλύουν διάφορα προβλήματα, ενώ τους δίνει γερές βάσεις για να αναπτυχθούν και να αποκομίσουν γνώσεις. Τέλος, δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε την σπουδαιότητα της αυτοεκτίμησης στη σύναψη υγιών σχέσεων.

 Ένα παιδί έχει αυτοεκτίμηση όταν ξέρει ότι το αγαπούν, ότι ανήκει σε μια οικογένεια που του δίνει αξία, που το ενθαρρύνει και το επιβραβεύει για πράγματα που είναι σημαντικά για εκείνο και που νιώθει σιγουριά για το μέλλον. Τα παραπάνω δείχνουν πως η αυτοεκτίμηση καλλιεργείται και γι’ αυτό σας παραθέτουμε πολύτιμες συμβουλές για το πώς μπορείτε να βοηθήσετε το μικρό σας να την αναπτύξει.

• Μην ξεχνάτε να λέτε συχνά στο μικρό σας ότι το αγαπάτε. Μπορεί για εσάς να εννοείτε αλλά στο μυαλό του η αγάπη και η αποδοχή σας δεν είναι και τόσο δεδομένη.
• Καλλιεργήστε την αίσθηση της οικογένειας ως κοινότητα στην οποία ανήκει και φέρτε το πιο κοντά στην οικογενειακή παράδοση. Βοηθήστε το να μάθει το οικογενειακό σας δέντρο, την οικογενειακή σας ιστορία αλλά και τις πεποιθήσεις της οικογένειάς σας.
• Μάθετε το παιδί σας να δίνει αξία στο γεγονός ότι είναι μέλος της οικογένειάς σας. Ένας τρόπος είναι να το ενθαρρύνετε να βοηθάει στις δουλειές του σπιτιού ή να συμμετέχει σε αποφάσεις («θες σήμερα να φάμε μακαρόνια η γεμιστά;»). Έτσι θα αισθάνεται ότι η συμβολή του είναι σημαντική.
• Καλοδεχτείτε και ανοίξτε το σπίτι σας στους φίλους του παιδιού σας. Παράλληλα ενθαρρύνετε το να επισκέπτεται και τα δικά τους σπίτια.
• Εφαρμόστε διάφορα οικογενειακά τελετουργικά, όπως η ανάγνωση μιας ιστορίας πριν τον ύπνο, ένα φιλί για καληνύχτα, μια συνθηματική φράση που δείχνει στοργή ή κάτι άλλο που είναι ιδιαίτερο για την οικογένειά σας.
• Βοηθήστε το να ακολουθήσει τις δραστηριότητες που το ενδιαφέρουν αλλά μην το πιέζετε να κάνει κάτι που δεν αγαπά ή στο οποίο δεν είναι καλό.
• Προτείνετε στο παιδί σας να σας βοηθάει σε απλά, καθημερινά πράγματα, όπως λόγου χάρη στο στρώσιμο του τραπεζιού, ώστε να νιώθει χρήσιμο.
• Ενθαρρύνετέ το να βρίσκει λύσεις στα προβλήματα. Έτσι του μαθαίνετε ποια εργαλεία είναι καλύτερο να χρησιμοποιεί για να αντιμετωπίσει αργότερα τις απαιτήσεις της ζωής.
• Γιορτάστε τις μικρές και μεγάλες επιτυχίες και ενθαρρύνετε τα αδέρφια να αναγνωρίζει το ένα την επιτυχία του άλλου. Μην διστάσετε να μιλήσετε για αυτό σε τρίτους, χωρίς φυσικά να το παρακάνετε.
• Κρατήστε συγκεκριμένα αναμνηστικά για να σας θυμίζουν τις επιτυχίες και την πρόοδο του παιδιού σας. Ανατρέξτε στα ενθύμια μαζί με το παιδί σας και διηγηθείτε τις αναμνήσεις σας για όλα όσα έχει κατορθώσει μέχρι στιγμής.
• Αφιερώστε ποιοτικό χρόνο στο παιδί σας. Ακούστε το, βοηθήστε το να μάθει καινούργια πράγματα και να πετύχει τους στόχους του.

Πώς καταστρέφεται η αυτοεκτίμηση;

Όπως  η αυτοεκτίμηση καλλιεργείται έτσι ακριβώς μπορεί και να πληγωθεί. Από τι κινδυνεύει η αυτοεκτίμηση του παιδιού σας και τι πρέπει να αποφεύγετε;

• Αρνητικοί χαρακτηρισμοί, του τύπου «είσαι άχρηστος, τεμπέλης, ακατάστατος, αργός…». Αν το παιδί σας κάνει κάτι άσχημο, καλό είναι να χαρακτηρίσετε την πράξη του και όχι το ίδιο το παιδί. Για παράδειγμα πείτε «ο χαρακτηρισμός σου ήταν αγενής» και όχι «είσαι αγενής/γαϊδούρι κτλ.». Έπειτα, εξηγήστε του τι περιμένετε από εκείνο να κάνει. Για παράδειγμα, «δείξε μου πως μπορείς να ζητήσεις ευγενικά αυτό που θέλεις».
• Όταν το απειλείτε ότι θα το εγκαταλείψετε αν δεν κάνει αυτό που επιθυμείτε ή λέτε κάτι το οποίο θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «η ζωή μας θα ήταν καλύτερη χωρίς εσάς». Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το «γιατί να γίνω μάνα;», «κάνε παιδιά να δεις καλό», «Δεν θα κάνεις και εσύ παιδιά; Θα δεις την πίκρα!».
• Όταν αδιαφορείτε για εκείνο  σε τακτική βάση, στέλνοντάς του- έστω και άθελά σας- το μήνυμα ότι δεν είναι αρεστό. Αν κατ’ επανάληψη αδιαφορείτε για τις ερωτήσεις του ή για αυτό που σας λέει, θα πιστέψει πως το θεωρείτε ενοχλητικό και αυτό θα πληγώσει την αυτοεκτίμησή του.
• Οι αρνητικές συγκρίσεις ανάμεσα στα αδέρφια, ξαδέρφια κ.λπ. δεν βοηθούν πουθενά. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να αναγνωρίσετε τις δυνατότητες και τις επιτυχίες κάθε παιδιού ξεχωριστά.  

• Μια μετακόμιση, ένας χωρισμός ή μια ξαφνική μετανάστευση ενδεχομένως να προκαλέσουν ρωγμές στην αυτοεκτίμηση του μικρού σας. Φροντίστε να το έχετε προετοιμάσει για τις επικείμενες αλλαγές, ξεκαθαρίζοντάς του ότι δεν ευθύνεται εκείνο και προσπαθώντας να του παρέχετε ένα περιβάλλον ασφάλειας.