Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει σωστή κρίση για να γίνει ένας ενήλικας που αντιμετωπίζει με αποφασιστικότητα τις δύσκολες επιλογές.
Η σωστή κρίση και η ικανότητα λήψης σωστών αποφάσεων καλλιεργούνται μέσω της εμπειρίας. Συνεπώς, για να μάθετε το μικρό σας να έχει σωστή κρίση θέτοντας τις βάσεις και για την ενήλικη ζωή του, φροντίστε να του παρέχετε τις ανάλογες εμπειρίες και να το αφήνετε να παίρνει αποφάσεις από μικρό. Δείτε παρακάτω τους τρόπους με τους οποίους θα το βοηθήσετε να αναπτύξει σωστή κρίση καθώς και για ποια θέματα μπορεί να αποφασίσει ανάλογα με την ηλικία του.
- Δώστε την ευκαιρία στο παιδί σας να αποφασίζει από πολύ μικρή ηλικία.
- Ξεκαθαρίστε σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να πάρει μόνο του αποφάσεις και ενημερώστε το για τα ζητήματα στα οποία ως γονιός έχετε το δικαίωμα να ασκήσετε έλεγχο.
- Βοηθήστε το να πάρει αποφάσεις συνειδητά και να σκεφτεί τις πιθανές συνέπειες της κάθε επιλογής πριν την κάνει. Επίσης, σημαντικό είναι να δώσετε την ευκαιρία στο μικρό σας να δει πώς λειτουργεί το αποτέλεσμα των αποφάσεων που πήρε.
- Μοιραστείτε με το παιδί σας τον τρόπο και τον λόγο για τον οποίο παίρνετε αποφάσεις από όταν θα είναι μωρό. Ακόμα και για απλά πράγματα όπως για παράδειγμα «νομίζω ότι θα βρέξει, οπότε θα πάρω μαζί μου μια ομπρέλα».
- Δώστε του να καταλάβει ότι δεν είναι καταστροφικό να πάρει μια λάθος απόφαση. Ούτως ή άλλως ακόμα μαθαίνει για τον εαυτό του και τη ζωή. Μια λάθος απόφαση μπορεί να δώσει το κίνητρο για να σκεφθεί και να αναπτύξει παραπάνω την κρίση του, αρκεί και εσείς με τη σειρά σας να του δείξετε πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν είχε κάνει μια άλλη επιλογή.
- Δώστε τη δυνατότητα να παίρνει αποφάσεις ανάλογες με την ηλικία του. Παρακάτω θα δείτε έναν κατάλογο με πράγματα για τα οποία μπορεί να είναι υπεύθυνο το παιδί σας ανάλογα με την ηλικία που έχει, σε συνάρτηση πάντα με την ιδιοσυγκρασία του ή τις συνθήκες που επικρατούν στην οικογένειά σας. Θυμηθείτε ότι πρέπει σταδιακά να αυξάνετε την ελευθερία και αλλά και το επίπεδο ευθυνών με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπο, βοηθώντας το παράλληλα να διαχειριστεί μια κατάσταση αν το χρειάζεται, έως ότου νιώσει άνετα.
Αποφάσεις ανάλογα με την ηλικία
Ένα νήπιο έχει την ικανότητα να:
- Είναι υπεύθυνο για το σώμα του, πάντα μέσα στα όρια της ασφάλειας και της αξιοπρέπειας.
- Καθαρίζει κάτι που έχει λερώσει
- Αποφασίσει τι θα φορέσει (σύμφωνα με τις καιρικές συνθήκες και στο πλαίσιο της ασφάλειας και αξιοπρέπειας).
- Είναι υπεύθυνο για την ποσότητα του φαγητού που τρώει. Εσείς παρέχετε τη δική σας επιλογή σε φαγητό και εκείνο αποφασίζει πόσο θα φάει.
- Επιλέγει τα βιβλίο που επιθυμεί να διαβάσει, ακόμα και αν του διαβάζετε εσείς.
- Αποφασίσει με ποια παιχνίδια θέλει να παίξει
- Επιλέξει ποια παιχνίδια θα μοιράζεται με άλλους
- Ελέγξει πότε χρειάζεται να χρησιμοποιήσει το γιογιό. Στην ερώτηση «χρειάζεσαι να χρησιμοποιήσεις το γιογιό πριν φύγουμε από το σπίτι», εκείνο θα πρέπει να ελέγξει τα σημάδια του σώματός του για να καταλάβει.
Ένα παιδί από 3 έως 5 ετών μπορεί να είναι υπεύθυνο για όλα τα παραπάνω, καθώς επίσης και για:
- Τα ρούχα του. Μπορεί να τα επιλέγει, αφού έχετε θέσει τις δικές σας παραμέτρους και να τα φυλάει στην ντουλάπα.
- Το δωμάτιό του. Μπορεί να επιλέξει τη διακόσμηση, πάντα σε λογικά πλαίσια και βάσει των παραμέτρων που έχετε θέσει. Θα χρειαστεί φυσικά να βοηθήσετε στην οργάνωση.
- Την ποσότητα του φαγητού που τρώει
- Τι να φάει, επιλέγοντας ανάμεσα σε θρεπτικές τροφές. Αυτό θα λειτουργήσει μόνο αν περιορίσετε την πρόσβαση σε junk food, όπως και να αποφασίσετε τι εναλλακτικές θα του δώσετε αν δεν του αρέσει το φαγητό που σερβίρετε το μεσημέρι.
- Με ποιον να παίξει και με ποιον όχι
- Αν θα πάει σε κάποια συνάντηση για παιχνίδι ή σε παιδικό party
- Ποιος επιτρέπεται να μπει στο δωμάτιό του
Από 6 έως 9 ετών, μπορεί να είναι υπεύθυνο, εκτός των παραπάνω, και:
- Να μαζεύει το πιάτο του από το τραπέζι.
- Να κάνει απλές δουλειές για το σπίτι
- Πώς να ξοδέψει το χαρτζιλίκι του
- Να κάνει τα μαθήματά του για το σχολείο
- Να ετοιμάσει τη σχολική του τσάντα για το σχολείο, από το προηγούμενο βράδυ.
- Πώς να περάσει την ώρα του (αφού έχει ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις του, όπως π.χ. μαθήματα)
- Αν θα μάθει να παίζει ένα μουσικό όργανο
- Με ποιο άθλημα θα ήθελε να ασχοληθεί
- Να αναμειγνύει διάφορα υλικά για να φτιάχνει απλά snacks
Από 10 έως 12 είναι ικανό, εκτός από όλα τα παραπάνω:
- Να αποθηκεύει φαγητό για το σχολείο
- Να περιποιείται τον εαυτό του (νύχια, μαλλιά κ.λπ.)
- Να κάνει βόλτα στη γειτονιά με έναν φίλο του, αρκεί να ξέρετε σε ποιο σημείο βρίσκεται.
- Να μείνει μόνο του στο σπίτι, με συγκεκριμένους κανόνες για το ποιοι θα είναι μαζί του.
Όταν είναι 13 με 15 μπορεί να:
- Ξυπνάει μόνο του το πρωί
- Να βάζει πλυντήριο
- Να κάνει προσωρινές αλλαγές στην εμφάνιση (π.χ. τρύπες στα αυτιά)
- Να χρησιμοποιεί το λεωφορείο ή το μετρό
- Να πηγαίνει σινεμά με φίλους
- Να κάνει προϋπολογισμό των προσωπικών του εξόδων.