Τι κάνετε όταν σας λέει ψέματα ή να αρνείται κάτι που έκανε;
*Με τη συνεργασία της Συμβούλου Ψυχικής Υγείας- Ψυχοθεραπεύτριας, Μίνας Κάνταρου.
Το τσακώσατε να ψεύδεται «ασυστόλως»; Χωρίς να ανησυχείτε, μπορείτε με θετική σκέψη και υπομονή να χτίσετε σιγά σιγά τους κανόνες σας σχετικά με την αλήθεια και το ψέμα, διδάσκοντας το μικρό σας για το ποια συμπεριφορά είναι η αποδεκτή. Ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα για να αποθαρρύνετε το παιδί σας να λέει μικρά ψέματα.
Παραμείνετε ήρεμοι. Μπορεί να μοιάζει αδιανόητο (καθώς δεν θέλετε να ενθαρρύνετε τα ψέματα) αλλά είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαχειριστείτε την κατάσταση σε πρώτη φάση. Αν απογοητευτείτε από το ψεματάκι του μικρού σας, σκεφθείτε ότι το μικρό σας τώρα μαθαίνει τη διαφορά ανάμεσα στο σωστό και το λάθος, διαμορφώνει συνείδηση και κατανοεί καλύτερα την πραγματικότητα από την φαντασία.
Προσπαθήστε να ανακαλύψετε τους λόγους. Αν τα ψεματάκια που λέει το μικρό σας ποικίλουν πιθανόν να προσπαθεί να ικανοποιήσει την ανθρώπινη ανάγκη να αισθάνεται σημαντικός. Στην περίπτωση αυτή μπορείτε να το αποθαρρύνετε να λέει ψέματα με το να επιβραβεύετε τις προσπάθειες και τα κατορθώματά του.
Μην το κατηγορείτε. Χρησιμοποιήστε μια φράση που να ενθαρρύνει την ομολογία και όχι την άρνηση μια πράξης. Για παράδειγμα, μια φράση «αναρωτιέμαι πως έγινε και όλες οι ξυλομπογιές βρίσκονται σκορπισμένες παντού στην κουζίνα. Αν μπορούσε κάποιος να με βοηθήσει να τις μαζέψω…» μπορεί να αποσπάσει μια ομολογία.
Να είστε επιεικείς. Αν το μικρό σας πήρε στα κρυφά μια σοκολάτα και μετά αρνιόταν ότι την έφαγε, (ενώ είχε σοκολάτες παντού στο στοματάκι του), δεν σημαίνει ότι είναι κακό παιδί αλλά ότι προσπαθεί να συνηθίσει στο γεγονός ότι θέλει κάτι που δεν είναι δικό του. Θα πρέπει να τον βοηθήσετε να καταλάβει πως μπορεί να ρωτάει αν μπορεί να έχει τα πράγματα που θέλει και ότι είναι καλύτερο να λέει την αλήθεια παρά ψέματα. Αν θυμώσετε θα αισθανθεί πολύ άσχημα για αυτό που έκανε και θα είναι λιγότερο δεκτικό σε ότι προσπαθείτε να του διδάξετε σχετικά με το ψέμα.
Δίκαιες επιπτώσεις. Αν το μικρό σας λέει ψέματα για να δει τι μπορεί να καταφέρει, είναι σημαντικό οι επιπτώσεις να είναι ανάλογες και δίκαιες.
Η σπουδαιότητα της ειλικρίνειας. Το μικρό σας μπορεί να παραδέχεται πως το ψέμα είναι κακό αλλά να μην κατανοεί ακριβώς την ηθική διάσταση του να είναι κάποιος ψεύτης. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παραδείγματα από παραμύθια ή ιστορίες, με παθήματα ηρώων που έλεγαν ψέματα ή για να δείξετε πόσο σημαντική είναι η ειλικρίνεια.
Να σκέφτεστε θετικά και όχι πώς θα το τιμωρήσετε. Αντί να τιμωρείτε το μικρό σας όταν λέει ψεματάκια (καθώς η τιμωρία θα έχει το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που προσδοκάτε) καλύτερα επαινέστε το όταν λέει αλήθεια. Οι θετικές παραινέσεις είναι πολύ πιο αποτελεσματικά εργαλεία για να νιώσει το μικρό σας ότι αξίζει να ακολουθεί μια συγκεκριμένη συμπεριφορά.
Βεβαιώστε το μικρό σας ότι το αγαπάτε ούτως ή άλλως. Είναι πιθανό να πει ψέμα για μια ζημιά που έκανε από φόβο μήπως σταματήσετε να το αγαπάτε. Εξηγήστε του ότι και οι δύο σας το αγαπάτε ακόμα και αν έκανε κάτι που δεν θα έπρεπε.
Χτίστε την εμπιστοσύνη. Δείξτε στο μικρό σας ότι το εμπιστεύεστε και ότι μπορεί εκείνο να εμπιστευτεί εσάς. Προσπαθήστε να κρατάτε το λόγο σας σε ό,τι λέτε και να ζητάτε συγγνώμη αν αθετήσατε κάποια υπόσχεση.
Πείτε του τι περιμένετε από αυτό. Χρησιμοποιήστε διάφορα παραδείγματα για να διδάξετε το μικρό σας τι θεωρείτε εσείς αποδεκτή συμπεριφορά. Καθορίστε κάποιους κανονισμούς, (για παράδειγμα, αν θέλει να πάρει ένα μπισκότο που βρίσκεται στο πιάτο κάποιου άλλου, θα πρέπει πρώτα να ρωτήσει αν επιτρέπεται). Το να θέτετε ξεκάθαρα όρια είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για το μικρό σας. Αργότερα το παιδί σας αναγνωρίζοντας αυτά τα όρια θα μπορεί να ξεχωρίζει ποια συμπεριφορά είναι αποδεκτή.
Γιατί λέει ψέματα;
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους ένα νήπιο ή και λίγο μεγαλύτερο παιδάκι μπορεί να λέει ψέματα, όπως:
- Ξεχνάει γρήγορα
- Διηγείται μια ιστορία ή αναφέρει ένα περιστατικό έτσι όπως θα ευχόταν ή θα ήθελε να ήταν.
- Έχει ζωηρή φαντασία.
- Θέλει να αποφύγει την αποδοκιμασία.
- Έχει ανάγκη να νιώθει όμορφα.
- Θέλει να τραβήξει την προσοχή.
- Θέλει να αποκτήσει την αίσθηση του ελέγχου, ειδικά για μια κατάσταση η οποία το ξεπερνάει.
- Έχει ανάγκη να ελέγξει πόσο σταθερά είναι τα όρια που έχετε θέσει. Μπορεί άραγε να τα ξεπεράσει;
Extra Tip: Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να το πιάνετε στα «πράσα» είναι να του πείτε πως κάθε φορά που ψεύδεται κοκκινίζει η μύτη του ή να του ζητάτε να μυρίσετε τα χέρια του για να δείτε εάν λέει αλήθεια. Εάν κρύβει την μύτη του ή δεν σας δίνει τα χέρια του συνήθως πάει να πει πως το καμάρι σας μάλλον κάτι κρύβει!