Πώς να ανακαλύψετε και να χειριστείτε περιπτώσεις ενδοσχολικής βίας με πρωταγωνιστή το παιδί σας.
Όσο ευχόσαστε να μην πέσει το παιδί σας θύμα ενδοσχολικής βίας, άλλο τόσο ελπίζετε να μην γίνει θύτης της. Είναι λογικό. Άλλωστε, κανείς δεν θέλει να κατηγορήσουν το αγγελούδι του για «τραμπουκισμό». Εφόσον, όμως, δεν είστε καθημερινά στο σχολείο μαζί του, δεν μπορείτε να είστε απόλυτα βέβαιοι για την συμπεριφορά του.
Επαγρυπνάτε για στοιχεία
Για να ανακαλύψετε ποια είναι η συμπεριφορά του παιδιού σας στο σχολείο, ερευνήστε για στοιχεία μέσα στο σπίτι.
- Μήπως έχει μια ασυνήθιστα εχθρική συμπεριφορά;
- Δείχνει να έχει μια διαρκή στάση ανωτερότητας, να μην ανέχεται την διαφορετικότητα ή να μην συμπάσχει με τους άλλους;
- Μήπως διατάζει ασυνήθιστα πολύ τα μικρότερα αδέλφια του ή τα παιδιά φίλων;
- Μήπως τα αποκαλεί με μειωτικά ψευδώνυμα ή γελά επιδεικτικά όταν σκοντάφτουν ή κάνουν κάποια γκάφα;
- Μήπως γυρίζει σπίτι με χρήματα ή αντικείμενα που δεν του ανήκουν;
Τα παραπάνω δεν είναι απλά σημάδια, αλλά κόκκινες σημαίες που ζητούν άμεσης διερεύνησης. Εάν, ωστόσο, δεν έχετε τέτοιου είδους δείγματα, ηρεμήστε αλλά μην καθησυχαστείτε εντελώς. Πολλοί γονείς ανακαλύπτουν πως το παιδάκι τους τραμπουκίζει τους συμμαθητές του από τους δασκάλους του ή άλλους γονείς.
Διερευνήστε το
Από τον δάσκαλο
Ένας δάσκαλος δεν έχει λόγο να πει ψέματα για την συμπεριφορά του παιδιού σας, μπορεί ωστόσο να έχει λάθος πληροφόρηση. Εάν, λοιπόν, δεχθείτε τηλεφώνημα από το σχολείο ή σας καλέσουν για να μιλήσετε σχετικά, ζητήστε λεπτομέρειες για να δείτε εάν έχουν κάνει επαρκή έρευνα. Μάθετε:
- Τα πάντα για το συμβάν.
- Εάν τα παιδιά έχουν ερωτηθεί και ξεχωριστά και μαζί.
- Εάν υπάρχουν μάρτυρες κι αν έχουν ερωτηθεί.
- Εάν δόθηκαν προειδοποιήσεις.
- Εάν το παιδί έχει δώσει και κατά το παρελθόν δείγματα βίαιης συμπεριφοράς.
Υπάρχουν σχολεία που δεν κάνουν το παραμικρό για να διαλευκάνουν τέτοιου είδους υποθέσεις και απλώς θεωρούν κάθε κατηγορία ως γεγονός. Εάν, λοιπόν, ο δάσκαλος δεν έχει απαντήσεις στις ερωτήσεις που θα του κάνετε, ζητήστε του να ερευνήσει ενδελεχώς το συμβάν, πριν αυτός αλλά και εσείς επιβάλετε μια ίσως άδικη τιμωρία στο παιδί.
Από κάποιον γονιό
Αντίθετα με τον δάσκαλο, ο άλλος γονιός δεν μπορεί να θεωρηθεί εντελώς αξιόπιστος όταν μιλά για άσχημη συμπεριφορά του παιδιού σας στο δικό του. Μπορεί να έχει λάθος πληροφορίες ή να εθελοτυφλεί ρίχνοντας πάντα το φταίξιμο στα παιδιά των άλλων. Από την άλλη, όμως, εσείς μην βιαστείτε να τον κατηγορήσετε ότι ψεύδεται.
Φυσικά και θα θελήσετε να προστατέψετε το παιδάκι σας και, ίσως, πράγματι στην ανατροφή του να πιστεύετε πως έχετε κάνει εξαιρετική δουλειά, αλλά το να πάρετε χωρίς στοιχεία το μέρος του είναι λάθος. Με το να συνταχθείτε άνευ όρων μαζί του θα του δώσετε λάθος μήνυμα. Θα το κάνετε να πιστέψει πως εσείς δεν έχετε πρόβλημα με ό,τι κι αν έκανε.
Από την άλλη, το παιδί σας δεν είναι τραμπούκος απλά και μόνο επειδή κάποιος το είπε.
- Λάβατε υπόψη σας την μαρτυρία του γονιού και στραφείτε και σε άλλες πηγές για να πάρετε πληροφορίες. Ρωτήστε την δασκάλα του σχολείου, τον καθηγητή στο φροντιστήριο των αγγλικών, την babysitter, τον προπονητή και όποιον άλλον έρχεται σε επαφή μαζί του. Ακόμα κι αν δεν έχουν γίνει μάρτυρες ενός ολοφάνερου στοιχείου (π.χ. ξυλοδαρμό), μπορεί να έχουν παρατηρήσει κάποια πιο υπόγεια συμπεριφορά, όπως αποκλεισμό από παρέα ή εξάπλωση φημών.
- Μόλις αποκτήσετε καθαρή εικόνα, μιλήστε στο παιδί σας. Ρωτήστε το για το περιστατικό, ακούστε τι έχει να σας πει και προσπαθήστε να είστε ανοιχτόμυαλη/ος.
Προσέξτε, όμως: Ακόμα και οι πιο χειροπιαστές αποδείξεις μπορεί να τεθούν υπό αμφισβήτηση. Εάν το παιδί σας ασκεί κάποιου είδους βία στους γύρω του, θα δυσκολευτεί να το παραδεχτεί. Τα παιδιά, άλλωστε, συνηθίζουν να λένε ψέματα όταν είναι φοβισμένα ή πρόκειται να τιμωρηθούν. Ακόμα, υπάρχει πιθανότητα το παιδάκι σας να θεωρεί πράγματι πως δεν έκανε τίποτα κακό, αφού ο «αντίπαλός» του «πήγαινε γυρεύοντας». Οπότε, μην εκπλαγείτε εάν το μικρούλι σας ορκίζεται πως δεν το έκανε ή πως ήταν απλά ένα αστείο ή πως στην ουσία εκείνο ήταν το θύμα της υπόθεσης.
Όπως και να ‘χει, δεν θέλετε η συζήτηση να μετατραπεί σε ανάκριση. Πείτε στο παιδί σας πως το μόνο που θέλετε είναι να βοηθήσετε και πως είναι η συμπεριφορά του που είναι κακή και όχι εκείνο.
Γιατί σε εμένα;
Προφανώς το παιδάκι σας δεν θα γνωρίζει την πραγματική βαθύτερη αιτία των όσων κάνει, ωστόσο για να σταματήσει είναι απαραίτητο να βρείτε τρόπο να απαντήσετε σε αυτό το «γιατί».
- Ζητήστε να σας περιγράψει πως νιώθει όταν κοροϊδεύει τους γύρω του, όταν τους φωνάζει με διάφορα ψευδώνυμα κτλ.
- Ρωτήστε το πως θα χαρακτήριζε τα παιδιά που βρίσκονται εκτός της παρέας του.
Από τις απαντήσεις του είναι πιθανόν να κατανοήσετε τα αίτια της συμπεριφοράς του. Μπορεί να το κάνει από μιμητισμό. Το παιδί είναι πιθανό να έχει λάβει ερεθίσματα κακής συμπεριφοράς από το σπίτι. Ίσως έχει παρακολουθήσει κάτι αντίστοιχο στα αδέλφια του, στην τηλεόραση ή ακόμα κι από εσάς. Εάν, λόγου χάρη, δεν το ‘χετε σε τίποτα να ανοίξετε καυγά, το ίδιο θα κάνει και το παιδί σας.
Μια άλλη περίπτωση είναι να νιώθει πιο cool μειώνοντας τους άλλους. Στην περίπτωση αυτή, μάλιστα, η τιμωρία της αποβολής (που συνήθως επιβάλλει το σχολείο) δεν είναι αποδοτική γιατί το παιδί τραβάει την προσοχή των συμμαθητών του και αισθάνεται ακόμα καλύτερα.
Τέλος, γιατί δεν μπορεί πάντα να ελέγξει την παρόρμησή του. Κάτι τέτοιο είναι συχνό φαινόμενο σε «αντιδραστικά» παιδιά. Κι αυτό γιατί χάνουν εύκολα την ψυχραιμία τους και αντιδρούν επιθετικά αμέσως μόλις κάποιος τα ενοχλήσει (π.χ. τους πετάξει κάτω το καπέλο, τους σπρώξει στην ουρά κτλ.).
Καταπολεμήστε το
Οι έρευνες έχουν δείξει πως πάνω από το 60% των παιδιών που ασκούσαν βία (λεκτική ή σωματική ή συμπεριφορική) κατά τα σχολικά χρόνια κατέληγαν να έχουν φάκελο στην αστυνομία πριν ακόμα κλείσουν τα 24! Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό να νουθετήσετε το δικό σας και ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να το βοηθήσετε να κατανοήσει πως νιώθουν τα «θύματά» του.
Ένας τρόπος είναι να παίξετε ένα παιχνίδι ρόλων μαζί του με εσάς στον ρόλο του τραμπούκου. Έτσι θα το βοηθήσετε να ταυτιστεί συναισθηματικά μαζί τους. Αυτό, επίσης, μπορεί να γίνει στην αναγκαία πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση με το άλλο παιδί και τη μητέρα του. Ακούγοντάς το θύμα του να περιγράφει, ίσως κατανοήσει πόσο δυστυχισμένους μπορεί να κάνει τους άλλους ανθρώπους η συμπεριφορά του. Ακόμη, μια τέτοια συνάντηση είναι μια καλή ευκαιρία να νιώσει λιγότερο cool, μιας και θα «ταπεινωθεί» ζητώντας συγγνώμη για ό,τι έκανε.
Τέλος, καλό θα ήταν να το διδάξετε τρόπους ελέγχου του θυμού (π.χ. να μετράει μέχρι το δέκα) αλλά και να του δείξετε με την συμπεριφορά σας πως πρέπει να αντιμετωπίζει δυσάρεστες καταστάσεις. Δώστε το καλό παράδειγμα με το να φέρεστε ευγενικά ακόμα κι αν το μόνο που θέλετε τη στιγμή μιας διαφωνίας είναι να αρχίσετε να σπάτε πράγματα!