Ενδείξεις ότι ένα παιδί μπορεί να επωφεληθεί από το να δει έναν ψυχολόγο
Γράφει η Μαντώ – Σοφία Κωνσταντουλάκη, ψυχολόγος και συνεργάτης του doctoranytime.gr
Μερικές φορές τα παιδιά, όπως και οι ενήλικοι, μπορούν να επωφεληθούν από τη ψυχοθεραπεία. Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων όπως και να τους διδάξει την αξία του να ζητούν βοήθεια. Οι θεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά και τις οικογένειες να αντιμετωπίσουν μια ποικιλία συναισθηματικών και συμπεριφορικών προβλημάτων.
Πολλά παιδιά χρειάζονται βοήθεια στην διαχείρηση του σχολικού στρες, τον εκφοβισμό κ.α. Πιθανόν να χρειάζονται βοήθεια για να συζητήσουν τα συναισθήματά τους για θέματα οικογένειας, ιδιαίτερα κατα την διάρκεια ενός σημαντικού μεταβατικού σταδίου, όπως ένα διαζύγιο, μία μετακόμιση, ή την εμφάνιση σοβαρών ασθενειών. Σημαντικά γεγονότα μπορεί να προκαλέσουν άγχος που μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα στη συμπεριφορά, τη διάθεση, τον ύπνο, την όρεξη, και την σχολική ή κοινωνική ζωή.
Άλλοτε, δεν είναι σαφές το τι έκανε ένα παιδί ξαφνικά να αποσυρθεί, να φαίνεται ανήσυχο, σκυθρωπό, ή δακρυσμένο. Αν αισθάνεστε ότι το παιδί σας μπορεί να χρειάζεται βοήθεια για να αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση της ζωής, εμπιστευτείτε το ένστικτό σας.
Ενδείξεις ότι ένα παιδί μπορεί να επωφεληθεί από το να δει έναν ψυχολόγο περιλαμβάνουν:
αναπτυξιακή καθυστέρηση στην ομιλία, τη γλώσσα, ή εκπαίδευση τουαλέτας
μαθησιακά προβλήματα ή προβλήματα προσοχής (διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα)
προβλήματα συμπεριφοράς (όπως η υπερβολική οργή, ενούρηση ή διατροφικές διαταραχές)
μια σημαντική πτώση των βαθμών, ιδιαίτερα αν το παιδί σας διατηρεί συνήθως υψηλή βαθμολογία
επεισόδια θλίψης, δάκρυων, ή κατάθλιψης
κοινωνική απόσυρση ή απομόνωση
είναι θύμα εκφοβισμού ή παρενόχλησης από άλλα παιδιά
μειωμένο ενδιαφέρον για δραστηριότητες που ίσχυαν κατά το παρελθόν
υπερβολικά επιθετική συμπεριφορά (όπως το δάγκωμα, κλοτσιές, ή το χτύπημα)
ξαφνικές αλλαγές στην όρεξη (ιδιαίτερα σε εφήβους)
αϋπνία ή αυξημένη υπνηλία
υπερβολικές απουσίες ή καθυστερήσεις από το σχολείο
εναλλαγές της διάθεσης (π.χ., ευτυχισμένος το ένα λεπτό, αναστατωμένος το επόμενο)
αύξηση αναφορών παραπόνων για σωματικά συμπτώματα (όπως πονοκέφαλο, στομαχόπονο, ή δεν οτι αισθάνεται καλά), παρότι ο γιατρός δεν βρίσκει κάποια αιτία
τη διαχείριση μίας σοβαρής, οξείας ή χρόνιας ασθένειας
ενδείξεις χρήσης αλκοόλ, ναρκωτικών, ή άλλων ουσιών (όπως κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων)
προβλήματα στις μεταβάσεις (μετά το διαχωρισμό, το διαζύγιο, ή τη μετεγκατάσταση)
θέματα πένθους
σεξουαλική, σωματική ή συναισθηματική κακοποίηση ή άλλα τραυματικά γεγονότα
Τα παιδιά που δεν είναι ακόμη σχολικής ηλικίας θα μπορούσαν να ωφεληθούν εάν υπάρχει σημαντική καθυστέρηση στην κατάκτηση αναπτυξιακών ορόσημων, όπως στο περπάτημα, την ομιλία, και εκπαίδευση τουαλέτας, και εάν υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με αυτισμό ή άλλες αναπτυξιακές διαταραχές.
Μιλήστε με τους εκπαιδευτικούς και τον γιατρό
Είναι χρήσιμο να μιλήσετε με εκπαιδευτικούς οι οποίοι αλληλεπιδρούν τακτικά με το παιδί σας. Προσέχει στην τάξη; Επιστρέφει τις εργασίες στην ώρα τους; Ποια είναι η συμπεριφορά του στο διάλεμμα και με τους συνομηλίκους; Συγκεντρώστε όσες περισσότερες πληροφορίες είναι δυνατόν για να καθοριστεί η καλύτερη δυνατή πορεία δράσης. Συζητήστε τις ανησυχίες σας με το γιατρό του παιδιού σας, ο οποίος μπορεί να αξιολογήσει το παιδί σας για να αποκλείσει οποιεσδήποτε ιατρικές αιτίες.
Η εξεύρεση του σωστού θεραπευτή
Παρόλο που η εμπειρία και η εκπαίδευση είναι σημαντικές, είναι επίσης σημαντικό να βρείτε έναν ψυχολόγο με τον οποίο το παιδί σας να αισθάνεται άνετα να μιλάει. Ψάξτε κάποιον που όχι μόνο έχει εμπειρία, αλλά χρησιμοποιεί και την καλύτερη προσέγγιση για να βοηθήσει το παιδί σας υπό τις παρούσες συνθήκες.
Προετοιμασία για την πρώτη επίσκεψη
Εξηγήστε στα μικρά παιδιά ότι αυτό το είδος επίσκεψης δεν συνεπάγεται μια σωματική εξέταση ή εμβόλια. Μπορείτε επίσης να εξηγήσετε ότι αυτού του είδος γιατρού συνομιλεί και παίζει με τα παιδιά για να τους βοηθήσει να λύσουν τα προβλήματα και να αισθανθούν καλύτερα. Τα παιδιά μπορεί να αισθανθούν ανακούφιση αν μάθουν ότι ο θεραπευτής θα βοηθήσει επίσης και τους γονείς ή άλλα μέλη της οικογένειας.
Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να καθησυχαστούν για το ότι όσα λένε με τον θεραπευτή είναι εμπιστευτικά και δεν μπορεί να τα μοιραστεί με κανέναν άλλο, συμπεριλαμβανομένων των γονέων, χωρίς την άδειά του, με εξαίρεση το αν αναφέρουν ότι έχουν σκέψεις αυτοκτονίας ή πρόθεση να βλάψουν τον εαυτό τους ή άλλους.
Δίνοντας στα παιδιά αυτό το είδος των πληροφοριών βοηθάει να αποφευχθούν αισθήματα απομόνωσης του παιδιού σας και να του παραχθεί η διαβεβαίωση ότι η οικογένεια θα εργάζεται από κοινού για την λύση των πρόβληματων.
Παροχή Πρόσθετης Υποστήριξης
Ενώ το παιδί σας αντιμετωπίζει συναισθηματικά ή άλλα προβλήματα, είστε εκεί για να ακούσετε και να παρέχετε φροντίδα, υποστήριξη χωρίς κρίτική. Χρειάζεται υπομονή, καθώς πολλά μικρά παιδιά δεν είναι σε θέση να εκφράσουν με λόγια τους φόβους και τα συναισθήματά τους. Προσπαθήστε να βρείτε χρόνο για να συζητήσετε τις ανησυχίες του παιδιού σας. Για να ελαχιστοποιήσετε τους περισπασμούς, κλείστε την τηλεόραση και αφήστε τον τηλεφωνητή να απαντάει στις τηλεφωνικές κλήσεις σας. Αυτό δείχνει στο παιδί σας ότι αυτός ή αυτή είναι η πρώτη σας προτεραιότητα.
Τρόποι «ανοιχτής» επικοινωνίας και επίλυσης προβλημάτων περιλαμβάνουν:
Μιλήστε με το παιδί σας ανοιχτά και όσο πιο συχνά μπορείτε.
Δείξτε αγάπη και στοργή στο παιδί σας, ειδικά κατά τη διάρκεια δύσκολων καιρών/καταστάσεων.
Δώστε το καλό παράδειγμα με τη φροντίδα των δικών σας σωματικών και συναισθηματικών αναγκών.
Επιστρατεύστε την υποστήριξη του συντρόφου σας, μελών της οικογένειας, το γιατρό του παιδιού σας, και των δασκάλων.
Βελτιώστε την επικοινωνία στο σπίτι με την οικογένεια έχοντας συναντήσεις που τελειώνουν με μια δραστηριότητα διασκέδασης (π.χ. παίζοντας ένα παιχνίδι).
Όσο δύσκολο και αν είναι, θέστε όρια σε ακατάλληλες ή προβληματικές συμπεριφορές. Ζητήστε από τον θεραπευτή για μερικές στρατηγικές που ενθαρρύνουν τη συνεργασία του παιδιού σας.
Επικοινωνείτε συχνά με τον θεραπευτή.
Να είστε ανοικτοί σε όλα τα είδη ανατροφοδότησης από το παιδί σας και από τον θεραπευτή.
Αν αισθάνεστε απειλή από τη σχέση μεταξύ του παιδιού σας και τον θεραπευτή, συζητήστε το με τον θεραπευτή (δεν είναι τίποτα για το οποίο να ντρέπεστε).
Απολαύστε αγαπημένες δραστηριότητες ή χόμπι με το παιδί σας.
Ζητώντας βοήθεια από νωρίς, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας και όλη την οικογένεια σας να ξεπεράσετε τις δύσκολες στιγμές προς πιο ευτυχισμένους, υγιείς καιρούς που έρχονται.