Μεγαλώνοντας ένα εσωστρεφές παιδί
*Με τη συνεργασία της ψυχολόγου-παιδοψυχολόγου-συγγραφέως, Αλεξάνδρας Καππάτου.
Πώς θα μεγαλώσει ένα εσωστρεφές παιδί σε έναν κόσμο που αποθεώνει την εξωστρέφεια; Γιατί η ανατροφή του αποτελεί πρόκληση στη σύγχρονη κοινωνία και πώς μπορείτε να το βοηθήσετε να αλληλεπιδρά σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία του;
Τα παιδιά που είναι εσωστρεφή έχουν μεγαλύτερη ανάγκη να παραμένουν μόνα τους για να επεξεργαστούν όσες πληροφορίες λαμβάνουν μέσω της παρατήρησης. Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο τα εσωστρεφή παιδιά να θεωρούνται ότι δεν είναι τόσο έξυπνα ή φιλικά, πράγμα που φυσικά δεν ισχύει. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο να αντιδράσουν.
Συχνά συγχέονται με τα ντροπαλά παιδιά, ωστόσο είναι τελείως διαφορετικά . Τα ντροπαλά παιδιά ενώ δεν θέλουν να είναι μόνα τους όμως φοβούνται την κοινωνική αλληλεπίδραση. Τα περισσότερα εσωστρεφή παιδιά θέλουν τις κοινωνικές επαφές αλλά προτιμούν να περνούν χρόνο και μόνα τους. Ακόμα,τα εσωστρεφή παιδιά απορροφούνται από τις δικές τους σκέψεις και συναισθήματα, δείχνοντας έτσι μεγαλύτερο ενδιαφέρον για αυτές παρά για την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους.
Οι εσωστρεφείς άνθρωποι έχουν την ικανότητα να λύνουν προβλήματα, είναι καλοί στο να συγκρίνουν, είναι δημιουργικοί, έχουν πάθος με τη μάθηση και είναι πολύ ευχάριστοι και πιστοί φίλοι. Η εσωστρέφεια αποτελεί βαθύτερο χαρακτηριστικό το οποίο διατηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.
Συνεπώς, όταν ένα εσωστρεφές παιδί κρύβεται πίσω από τη μαμά, όταν πρόκειται να αντιμετωπίσει μια νέα κατάσταση, προσπαθεί να προστατέψει τον εαυτό του από την πίεση που ενδέχεται να του προκαλέσει η καινούργια κατάσταση. Ωστόσο, χρειάζεται προσοχή όταν ένα εσωστρεφές παιδί δεν αντιδρά όπως θα περίμενε ένας γονιός. Η απογοήτευση που μπορεί να αισθάνεται για τη χαμηλή «κοινωνικότητα» του παιδιού του μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στο παιδί καθώς εκείνο εισπράττει το μήνυμα ότι δεν είναι αποδεκτό.
Ανατρέφοντας ένα εσωστρεφές παιδί
Τα εσωστρεφή παιδιά μπορούν να είναι αγαπητά και συνήθως αναπτύσσουν σχέση με λίγους φίλους. Αποδεχτείτε την προτίμησή του σε ένα ή δύο άτομα και μην αγχώνεστε μετρώντας τις κοινωνικές του επαφές.
Σεβαστείτε την ανάγκη του να περνάει χρόνο με τον εαυτό του. Αν το ένα σας παιδί είναι εξωστρεφές και το αδερφάκι του εσωστρεφές φροντίστε να μην αισθάνεται παραγκωνισμένο από το εξωστρεφές παιδί σας. Να το στηρίζετε και να του δίνετε την ευκαιρία να εκφραστεί. - Όσον αφορά στο σχολείο είναι καλό να ενημερώσετε τον εκπαιδευτικό για την ιδιοσυγκρασία του παιδιού σας. Ζητείστε από το δάσκαλο να το ενθαρρύνει αλλά και να ενισχύσει την επαφή του με τους συμμαθητές του, χωρίς φυσικά να το πιέζει ή να το κριτικάρει.
- Ίσως το πιο σημαντικό από όλα είναι:
Σεβαστείτε την ανάγκη του να περνάει1. Να αποδεχθείτε εσείς το παιδί σας και να του το δείχνετε . Έτσι θα το βοηθήσετε να κατανοήσει και να αποδεχτεί τον εαυτό του και να αποκτήσει αυτοεκτίμηση .
2. Να το ενθαρρύνετε να εκφράζει τα συναισθήματα του.
3. Να του εξηγήσετε με παραδείγματα ότι κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός από τον άλλο. Λόγου χάρη, μπορείτε να δείξετε ότι υπάρχουν συμμαθητές του που άλλοι είναι πιο ψηλοί , άλλοι είναι πιο παχουλοί, άλλοι παίζουν καλά ποδόσφαιρο , άλλοι κάνουν περισσότερα αστεία, άλλοι είναι πολύ ανοικτοί , άλλοι ντροπαλοί κλπ.
4. Να μην το πιέζετε να κάνει πράγματα που δεν θέλει .
5. Να αποφεύγετε τα πολλά προγράμματα δραστηριοτήτων γιατί ίσως τον πιέζουν. Μια αθλητική δραστηριότητα ομαδική θα βοηθούσε.
Βοηθώντας το παιδί στις κοινωνικές δραστηριότητες
Στην καθημερινότητα. Δείξτε του με το παράδειγμά σας πώς να διαχειρίζεται τις καθημερινές συναναστροφές με άλλους ανθρώπους όταν κάνετε μια μικροδουλειά ή εξυπηρέτηση. Δώστε του χρήματα για να πληρώσει στο ταμείο του σουπερμάρκετ, έτσι ώστε να αλληλεπιδράσει με κάποιον ξένο με τη δική σας υποστήριξη. Δίνετέ του πρωτοβουλίες.
Στην παιδική χαρά. Αν το μικρό σας θέλει να παίξει με άλλα παιδιά αλλά δεν ξέρει πώς να μπει στο παιχνίδι, αφήστε το να πάρει το χρόνο του για να προετοιμαστεί. Πείτε του, για παράδειγμα, να πάρει την μπάλα και να κοιτάει τα άλλα παιδιά καθώς παίζουν. Όταν τα συνηθίσει, ενθαρρύνετέ το να τους ζητήσει να παίξει μαζί τους. Αν δυσκολεύεται αρκετά παίξτε εσείς μαζί του και σταδιακά να πλησιάσετε τα παιδιά, χωρίς όμως να το πιέζετε.
Στα ραντεβού για παιχνίδι. Αντί να πάτε το παιδί σας σε ένα σπίτι που του είναι άγνωστο, πάρτε την πρωτοβουλία να προσκαλέστε κάποιον υποψήφιο φίλο στο δικό σας σπίτι . Αφού έχουν παίξει κάποιες φορές στο σπίτι, επιλέξτε μια άλλη τοποθεσία (σε ένα πάρκο ή σε άλλο σπίτι). Επίσης, τα εσωστρεφή παιδιά έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όταν παίζουν με μικρότερα παιδάκια καθώς έτσι τους δίνεται η δυνατότητα να τα καθοδηγούν.
Στα πάρτυ γενεθλίων. Φροντίστε να είστε κάπου κοντά και σταδιακά να απομακρυνθείτε αντί να φύγετε με το πρώτο σημάδι ότι όλα θα πάνε καλά. Όταν προετοιμάζετε το δικό του πάρτυ, προσκαλέστε λίγους φίλους.
Πότε μπορεί να χρειάζεται επιπλέον βοήθεια;
Παρόλο που η εσωστρέφεια είναι υγιής και φυσιολογική αντίδραση, κάποια σημάδια μπορεί να δείχνουν ότι ένα παιδί χρειάζεται βοήθεια:
- Αν είναι πάνω από 7 και δεν έχει δημιουργήσει σχέσεις με άλλους ανθρώπους εκτός της οικογένειάς του
- Έχει υπερβολικές αντιδράσεις, όπως ξεσπάσματα σε καινούργιες καταστάσεις (π.χ. ένα ταξίδι ή ένα καινούργιο φαγητό).
- Δεν εμπλέκεται με άλλα παιδιά ακόμα και αν εσείς καθοδηγείτε το παιχνίδι
- Είναι συνεχώς μόνο του, θλιμμένο και μελαγχολικό
Μάθετε κι αυτό:
Εσωστρέφεια παρουσιάζει το 10-30 % του πληθυσμού. Διάσημοι εσωστρεφείς ήταν/είναι, μεταξύ άλλων, η Βασίλισσα Ελισάβετ Β ', ο Κάρολος Δαρβίνος, ο Albert Einstein, ο Steven Spielberg κλπ