Ποια είναι τα συμπτώματα και πώς προλαμβάνεται;
*Με τη συνεργασία της χειρουργού-οδοντιάτρου, Dr Χάϊδως-Άννας Τάχου.
Τα παιδικά δόντια είναι πιο ευαίσθητα στην τερηδόνα, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει πως και οι ενήλικες δεν κινδυνεύουν να προβληθούν από την συγκεκριμένη νόσο των δοντιών. Παρότι η κληρονομικότητα διαδραματίζει κάποιο ρόλο στην εμφάνιση της, οι σημαντικότεροι παράγοντες είναι ο τρόπος που ζούμε, το τι καταναλώνουμε, πόσο συχνά τρώμε, πόσο καλά φροντίζουμε τα δόντια μας, αν στο νερό που πίνουμε και στην οδοντόπαστα που χρησιμοποιούμε υπάρχει φθόριο κτλ.
Οι μικροί μας φίλοι, επομένως, είναι πιο εκτεθειμένοι στο μικρόβιο της τερηδόνας (το «γνωστό» Streptococcus Mutans ) κυρίως επειδή η αδαμαντίνη δεν έχει προλάβει να τελειοποιηθεί, αλλά κι επειδή δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν οδοντόπαστες με μεγάλη περιεκτικότητα φθορίου (τουλάχιστον όχι πριν μάθουν να ξεπλένουν το στόμα τους) κι επειδή υπάρχουν μαμάδες που συνηθίζουν να κοιμίζουν τα μικρά τους χρησιμοποιώντας μπιμπερό με γάλα, το οποίο πολλές φορές έχουν γλυκάνει με ζάχαρη ή μέλι.
Το προαναφερθέν μικρόβιο, ωστόσο, που βρίσκεται στο στόμα του κάθε ανθρώπου, επιβιώνει καταναλώνοντας σάκχαρα. Μετά από κάθε γεύμα το pH του στόματος πέφτει, κι έτσι το μικρόβιο της τερηδόνας βρίσκει «ελεύθερο έδαφος», παράγει ένα οξύ, το οποίο δρα για 20 περίπου λεπτά πάνω στα δόντια και τα καταστρέφει.
Τερηδόνα και ζάχαρη
Ο βασικότερος παράγοντας εμφάνισης της τερηδόνας, λοιπόν, είναι οι τροφές, ειδικότερα οι ζαχαρούχες. Όση περισσότερη ζάχαρη καταναλώνει το παιδί σας, τόσο περισσότερο αυξάνεται η πιθανότητα να παρουσιάσει τερηδόνα. Σημασία δεν έχει μόνο η ποσότητα αλλά και πόσες φορές την ημέρα καταναλώνει τροφές πλούσιες σε ζάχαρη.
Δεν είναι, όμως, μόνο η κοινή ζάχαρη επιβλαβής για την υγεία των δοντιών, αλλά όλα τα σάκχαρα και οι σύνθετοι υδατάνθρακες, όπως για παράδειγμα, η γλυκόζη, η φρουκτόζη, η μαλτόζη (που περιέχεται στο μέλι) και η λακτόζη που περιέχεται στο γάλα, όπως και τα ανθρακούχα αναψυκτικά.
Κατά συνέπεια, μπορεί το νήπιό σας να μην έχει καταναλώσει ακόμα κάποια ζαχαρούχα τροφή, αλλά να κινδυνεύει από την «τερηδόνα του μπιμπερό», επειδή το υγρό (γάλα, χυμός κτλ.) που περιέχεται στο μπουκάλι «κάθεται» στα δόντια και μολύνει τις κοιλότητες της μασητικής επιφάνειας των πίσω δοντιών, την περιοχή ανάμεσα στα δόντια και στην παρυφή των ούλων. Πιο συγκεκριμένα, αυτό συμβαίνει επειδή όσο πιο κολλώδης είναι η τροφή τόσο περισσότερη ώρα παραμένει στο στόμα και, κατά συνέπεια, τόσο μεγαλύτερη βλάβη δημιουργεί.
Τι λέει η ειδικός
«Ενώ η αδαμαντίνη αντέχει στις μηχανικές πιέσεις και στις φυσικές επιβαρύνσεις, αντίθετα είναι πολύ ευαίσθητη σε χημικές προσβολές ακόμη και στο χημικό της περιβάλλον (διαλύεται από ασθενή οξέα, σε όχι και πολύ όξινο pH, ή από χημικούς παράγοντες)», εξηγεί η Dr Τάχου. «Η συνέχιση της υποεπιφανειακής απασβεστίωσης της αδαμαντίνης έχει σαν επακόλουθο την υπονόμευση της επιφανειακής στοιβάδας και την δημιουργία μικρής κοιλότητας ή μικρής περιοχής έντονα απασβεστιωμένης. Κατά το στάδιο αυτό η βλάβη γίνεται κλινικά αντιληπτή στις περισσότερες περιπτώσεις, ειδικά όταν στεγνωθεί με αέρα. Εφόσον συνεχίζεται η τερηδονική προσβολή (παρουσία πλάκας και συνεχής τροφοδοσία της με σάκχαρα) η επιφάνεια των δοντιών γίνεται σταδιακά πιο τραχιά και εύθρυπτη, οπότε αποτρίβεται και σχηματίζεται η πρώτη μικρή κοιλότητα».
Συμπτώματα
Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε πως, στην αρχή τουλάχιστον, το παιδί δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα. Εφόσον, όμως, οι παράγοντες που προκαλούν την τερηδόνα παραμένουν στην καθημερινότητα του παιδιού, οι αλλοιώσεις γίνονται πιο βαθιές και φτάνουν στην οδοντίνη. Τότε είναι που το μικρούλι σας θα αρχίσει να πονά, αφού στο σημείο εκείνο υπάρχουν περισσότερες νευρικές απολήξεις.
Στην αρχή, ο πόνος κάνει την εμφάνισή του όταν το παιδί θα φάει κάποιο γλυκό ή κρύο φαγητό ή κάθε φορά που μασά. Ωστόσο, τον πόνο αυτόν δεν πρέπει να τον αγνοήσετε. Εάν τα πρώτα συμπτώματα δεν αντιμετωπιστούν τότε οι αλλοιώσεις μπορεί να νεκρώσουν το δόντι, αφού πρώτα μεγεθύνουν τον πόνο που θα νιώθει το παιδάκι σας.
Πρόληψη:
Παρότι οι κυριότεροι αμυντικοί μηχανισμοί του οργανισμού μας βρίσκονται στο σάλιο, υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να προλάβουμε την τερηδόνα:
- Καταρχήν, θα πρέπει να φροντίζετε συστηματικά τα δόντια του μικρού σας, ει δυνατόν μετά από κάθε γεύμα. Το βούρτσισμα, μάλιστα των δοντιών του νηπίου δεν διαφέρει από αυτόν του βρέφους (μάθετε τον σωστό τρόπο εδώ).
- Είναι πολύ σημαντικό να μην υποτιμάτε τα νεογιλά δόντια θεωρώντας πως «άμα χαλάσουν δεν έγινε τίποτα, αφού δεν είναι τα μόνιμα». Κι αυτό γιατί, στην ουσία, τα νεογιλά δόντια είναι οι οδηγοί που θα βοηθήσουν στην ομαλή ανατολή των μόνιμων δοντιών και η παραμέληση της στοματικής υγιεινής σε αυτή την περίοδο μπορεί να αποβεί καταστροφική. Μην του δίνετε, λοιπόν, πολλά γλυκά ή εάν του δίνετε, καθαρίστε τα δόντια μετά από κάθε φορά.
- Μην αμελείτε την επίσκεψη στον οδοντίατρο. Η πρώτη είναι καλό να προγραμματιστεί 6 μήνες μετά την εμφάνιση του πρώτου δοντιού και οι επόμενες είναι σημαντικό να επαναλαμβάνονται κάθε 6 μήνες. Πιο συγκεκριμένα η πρόληψη στο ιατρείο περιλαμβάνει:
1. Ενημέρωση του ασθενούς και εκμάθηση του σωστού τρόπου βουρτσίσματος
2. Τακτικό έλεγχο
3. Φθορίωση –Μάθετε περισσότερα για την φθορίωση εδώ.
4. Κάλυψη της σχισμής της αδαμαντίνης με ειδική σύνθετη ρητίνη (sealant).
Να θυμάστε:
Καμιά οδοντόκρεμα δεν θα απαλλάξει το παιδάκι σας από την μόλυνση, αυτό μπορεί να το κάνει μόνο ο γιατρός σας. Σπεύσατε, λοιπόν, πριν το πρόβλημα επιδεινωθεί.