Από πότε πρέπει να ξεκινήσετε να εκπαιδεύετε το μικρό σας θέτοντας όρια;
Παίρνετε αγκαλιά το νεογέννητο μωρό σας όταν κλαίει, το ταΐζετε όταν πεινάει, το αλλάζετε όταν λερώνει την πάνα του και γενικά ανταποκρίνεστε σε κάθε του ανάγκη. Την δεδομένη στιγμή σας φαίνεται πολύ μακρινή η περίοδος που θα πρέπει να ξεκινήσετε να θέτετε όρια και να το πειθαρχείτε. Κι όμως σε πολύ λίγο καιρό θα συνειδητοποιείτε πως το να θέσετε δυο τρία όρια αποτελεί μονόδρομος, καθώς τα αναποδογυρισμένα πιάτα και η πιπίλα στο πάτωμα, μερικές φορές αποτελούν απλώς έναν εύκολο τρόπο να σας τραβήξει την προσοχή. Πότε, όμως, είναι αρκετά μεγάλο για να ξεκινήσετε να του διδάσκετε πειθαρχία;
Από πολύ νωρίς! Βλέπετε η πειθαρχία μπορεί να μοιάζει σκληρή σας λέξη, αλλά εάν την διαχωρίσετε από την τιμωρία (που είναι πλέον γνωστλο πως δεν αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο πειθάρχησης), πρόκειται περισσότερο για καθοδήγηση και διδασκαλία. Μέσω αυτής θα βοηθήσετε το μικρό σας να συνειδητοποιήσει το σωστό και το λάθος, να αντιμετωπίσει την απογοήτευση, χωρίς ταυτόχρονα να του στερείτε τη δυνατότητα να εξερευνά τον κόσμο γύρω του, όπως λόγου χάρη συμβαίνει με το φαγητό που πετάει στο πάτωμα.
Πειθαρχία ανά ηλικία
- Νεογέννητο
Δεν μπορείτε να πειθαρχήσετε ένα νεογέννητο, ακριβώς για τον ίδιο λόγο που δεν μπορείτε να το κακομάθετε. Τα βρέφη δεν μπορούν να διαχωρίσουν τον εαυτό τους από εσάς και φυσικά δεν είναι σε θέση να καταλάβουν τι ακριβώς εννοείτε όταν λέτε «όχι το χέρι στο στόμα». Τα βασικότερα ζητήματα για ένα νεογέννητο μωρό είναι το φαγητό, ο ύπνος και το περιεχόμενο της πάνας του και απαντώντας τις βασικές του ανάγκες το κάνετε να νιώθει ασφαλές. Όταν αναπτύσσει το αίσθημα της ασφάλειας στο περιβάλλον του, θα είναι έτοιμο να κάνει πράγματα έξω από αυτό χωρίς να φοβάται ότι θα πληγωθεί. Συνεπώς το να ανταποκρίνεστε σε κάθε του ανάγκη το βοηθάτε να γίνει πιο ανεξάρτητο στη συνέχεια.
- 4 – 7 μηνών: Αρπάζει πράγματα και δαγκώνει
Σε αυτή την ηλικία μπορείτε να διαχωρίσετε τις ανάγκες του από τις επιθυμίες του. Μπορεί, για παράδειγμα, το μωρό σας να θέλει να κοιμηθεί στην αγκαλιά σας αλλά στην πραγματικότητα αυτό δεν αποτελεί ανάγκη. Αυτό που χρειάζεται είναι να αρχίσει να μαθαίνει πώς θα κοιμάται από μόνο του.
Το μωρό σας θα αρχίσει να αρπάζει ότι βρίσκει με τα χεράκια του καθώς αυτός είναι ένας τρόπος για να ανακαλύψει τον κόσμο γύρω του. Αν το έχετε αγκαλιά και θέλει να σας αρπάξει τα γυαλιά σας, δοκιμάστε να το αφήσετε για λίγα λεπτά χωρίς να πείτε τίποτα. Δεν σημαίνει ότι αμέσως θα αντισταθεί στον πειρασμό να το ξανακάνει αλλά βάζετε τις βάσεις για αργότερα. Σε περίπτωση που αρχίζει να δαγκώνει, επειδή αρχίζει να βγάζει δοντάκια, ακολουθήστε το ίδιο παράδειγμα.
- 7 – 12 μηνών: Κινείται στον χώρο και έχει άγχος αποχωρισμού
Όταν αρχίσει να περπατάει, φροντίστε να διαμορφώσετε έτσι το χώρο σας ώστε το μικρό σας να κινείται με ασφάλεια και αποφύγετε να του λέτε συνέχεια όχι γιατί έτσι είναι σαν να του απαγορεύετε να ανακαλύψει τον κόσμο. Αν πάει να ασχοληθεί με κάτι που δεν πρέπει, τραβήξτε του την προσοχή με κάτι άλλο.
Όσον αφορά στο άγχος αποχωρισμού, μην τρέχετε κοντά του κάθε φορά που εκείνο κλαίει ή ουρλιάζει αν εσείς απλά φεύγετε από το δωμάτιο που μέχρι πριν καθόσασταν μαζί. Απεναντίας μιλήστε του με ενθαρρυντική φωνή από εκεί που είστε για να του δώσετε να καταλάβει ότι δεν χρειάζεται να ανησυχεί.
- 12 – 18 μηνών. Ανακαλύπτει τις …φωνητικές του ικανότητες με στριγκλιές και το κλαψούρισμα.
Μάθετε στο μικρό σας ότι πρέπει να είναι ήσυχο σε δημόσιους χώρους αλλά αντισταθείτε να του φωνάξετε ή να αρχίσετε να γελάτε όταν αρχίζει να ουρλιάζει σε ένα εστιατόριο. Αντιθέτως πείτε του με ήρεμη φωνή « δεν φωνάζουμε» ή «μιλάμε σιγά στο εστιατόριο». Φροντίστε να έχετε μαζί σας παιχνίδια ή βιβλία για να του αποσπάσετε την προσοχή και αν δεν σταματάει προετοιμαστείτε για το ενδεχόμενο να επιστρέψετε εσπευσμένα στο σπίτι. Έχετε κατά νου ότι ένα νήπιο δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του και να αποτρέψει μια τέτοια συμπεριφορά. Συνεχίστε να του υπενθυμίζετε τους κανόνες κάθε φορά μέχρι να τους καταλάβει και να μπορεί να συμμορφωθεί με αυτούς.
- 18 – 24 μηνών:Αυτονομίαvκαιvανυπακοή
Τα ξεσπάσματα θυμού, τα χτυπήματα και τα δαγκώματα μπορεί να είναι αποτέλεσμα απογοήτευσης ή αναστάτωσης ή συναισθημάτων που το μικρό σας δεν μπορεί να διαχειριστεί. Εσείς με τις λέξεις δώστε όνομα σε αυτά τα συναισθήματα και κατανοήστε με αυτόν τον τρόπο τι κρύβεται πίσω από αυτά. Αν το μικρό σας δαγκώσει ή χτυπήσει κάποιον απομακρύνετε το αμέσως από το σημείο και πείτε του ότι «δεν δαγκώνουμε». Ελέγξτε στη συνέχεια αν δαγκώνει κάποια συγκεκριμένη ώρα της ημέρας, ή αν χτυπάει κάποιον όταν νιώθει απογοήτευση ή ματαίωση.
Επιπλέον, αν δεν υπακούει, το κλειδί είναι να του αποσπάσετε την προσοχή. Για παράδειγμα αν αρνείται να του δέσετε τη ζώνη στο αυτοκίνητο, αρχίστε να τραγουδάτε το αγαπημένο του τραγούδι και ζητήστε του να σας συνοδεύσει. Αν ο τρόπος αυτός αποτύχει αρχίστε να παίζετε θέατρο: αν δεν μαζεύει τα παιχνίδια του, πάρτε στα χέρια σας την αγαπημένη του κούκλα και παριστάνοντας με αστεία φωνή ότι είστε αυτή ζητήστε του να σας βοηθήσει.