Οι δοκιμασίες που περνάει ο αδελφικός δεσμός και πως να τις ξεπεράσετε!
*Με τη συνεργασία της Συμβούλου Ψυχικής Υγείας- Ψυχοθεραπεύτριας, Μίνας Κάνταρου.
Η αδελφική αγάπη για να επιτευχθεί χρειάζεται να επιβιώσει, όχι από σαράντα αλλά από εφτά κύματα. Βοηθήστε την και δείτε μια σχέση ζωής να ανθίζει!
Στάδιο 1ο:
Αντίθετα με ό,τι ίσως πιστεύετε η αρχή της αδελφικής σχέσης δεν βρίσκεται στην πρώτη συνάντηση, αλλά στην στιγμή της γνωστοποίησης. Ο αδελφικός δεσμός περνά την πρώτη του δοκιμασία την ώρα ακριβώς που το πρωτότοκό σας από μοναχοπαίδι μαθαίνει πως θα γίνει «το μεγαλύτερο αδελφάκι».
Η κατάλληλη στιγμή να ενημερώσετε το πρωτότοκό σας για την εγκυμοσύνη σας είναι πριν ακόμα αρχίζει να αλλάζει η σιλουέτα σας. Έτσι και θα έχει πολύ χρόνο να στην διάθεσή του για να κατανοήσει το γεγονός .Πείτε του την αλήθεια με λέξεις απλές και κατανοητές, χωρίς περίπλοκες ιατρικές επεξηγήσεις. Ξεκινήστε λέγοντας: «Μου αρέσεις και σε αγαπώ τόσο, που ο μπαμπάς και εγώ θελήσαμε να κάνουμε άλλο ένα παιδάκι. Ποιος ξέρει, θα είναι όμορφο και καλό σαν εσένα;».
Αντίθετα, αποφύγετε ιστορίες μυθοπλασίας, όπως αυτή με τον πελαργό, γιατί δημιουργούν μια διαστρεβλωμένη εικόνα της πραγματικότητας. Να θυμάστε πως μπορεί εσείς με τα νέα της εγκυμοσύνης να πετάτε από χαρά αλλά μην περιμένετε το καμάρι σας να αισθανθεί το ίδιο. Αυτό μπορεί να νιώσει μπερδεμένο, αδιάφορο, αγχωμένο ή ακόμα και πικραμένο.
Ωστόσο, δεν χρειάζεται να νιώθετε προδομένη ή ταραγμένη, εάν το μικρούλι σας δε συμμερίζεται το δικό σας ενθουσιασμό. Σε καμία περίπτωση μην το κατακρίνετε, αν σας πει ευθαρσώς ότι σε καμία περίπτωση δε θέλει αδελφάκι. Αντίθετα, αφήστε το να εκφράσει τα συναισθήματά του και εξουσιοδοτήστε τον μπαμπά του να του υπενθυμίσει ότι και οι δύο γονείς του θα το αγαπάνε πάντοτε, ό,τι και να γίνει.
Τέλος, επειδή η ανακοίνωση του σπουδαίου γεγονότος μπορεί να γεννήσει ανησυχίες και απορίες στο παιδί μπορείτε να το βοηθήστε το να κατανοήσει τα πάντα διαβάζοντάς του βιβλία που να μιλούν για το νέο μωρό με αστείο αλλά ρεαλιστικό τρόπο. Δείξτε του τις εικόνες των βιβλίων.
Εξηγήστε του, επίσης, ότι το μωρό θα κλαίει και δε θα μπορεί να φάει όπως οι μεγάλοι, οπότε θα πρέπει η μαμά να το θηλάζει, ενώ ο μπαμπάς και η μαμά θα το αλλάζουν και θα το νανουρίζουν, για να κοιμηθεί. Με αυτό τον τρόπο το προετοιμάζετε για μελλοντικές απογοητεύσεις. Τονίζετε όμως και όλα αυτά που έχει καταφέρει να κάνει μόνο του, όπως να τρώει, να κοιμάται, να πηγαίνει τουαλέτα, να μιλάει και πόσο περήφανοι είστε για όλα αυτά.
Στάδιο 2ο :
Η μεγάλη στιγμή να συναντηθούν τα αδέλφια έχει φτάσει. Το νέο μωρό, ωστόσο, μπορεί να δημιουργήσει κάποια απρόσμενα συναισθήματα στο πρωτότοκό σας, όσο καλά κι αν το έχετε προετοιμάσει. Το νεογέννητο μπορεί να του φανεί άσχημο (άλλωστε σπάνια τα βρέφη είναι εξαρχής ροδαλά και στρουμπουλά) ή να του γεννήσει συναισθήματα ζήλειας.
Μεριμνήστε να μην κρατάτε το μωρό αγκαλιά κατά την πρώτη συνάντηση. Αφήστε τα χέρια σας ελεύθερα, για να αγκαλιάσετε το μεγαλύτερο παιδί σας, όπως θα κάνατε και πιο πριν. Έτσι του δείχνετε ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει!
Ένας άλλος τρόπος να έρθουν σε επαφή είναι με πρωτοβουλία του ίδιου του παιδιού. Με άλλα λόγια, προσφέρατέ του την αμέριστη προσοχή σας και αφήστε το να ρωτήσει: «Πού είναι το μωρό;». Όταν το κάνει, ρωτήστε το εάν θέλει να το δει και έπειτα οδηγήστε το σε αυτό.
Επίσης, καλό θα ήταν να συνδυάσετε την άφιξη του μωρού στο σπίτι με ένα σημαντικό δώρο προς το μεγαλύτερο παιδί. Αν θέλετε, πείτε του πως το δώρο το έφερε το μωρό ειδικά για εκείνο, ώστε να δημιουργήσετε θετικούς συνειρμούς. Εναλλακτικά, χαρίστε του το δώρο και δώστε στο παιδί να καταλάβει ότι ο ερχομός ενός δεύτερου παιδιού είναι χαρά και πρέπει να γιορτάζεται.
Προστατεύστε το μεγαλύτερο παιδί σας από πιθανές συμπεριφορές των συγγενών και φίλων σας που θα έρθουν, για να δουν το νεογέννητο. Πιο συγκεκριμένα, πείτε τους να μην αφιερώσουν όλη τους την προσοχή στο μωρό αγνοώντας τελείως το μεγαλύτερο. Επίσης, αν κάνουν δώρο μόνο στο νεογέννητο, το μεγαλύτερο παιδί θα απογοητευτεί, για αυτό λάβετε τα μέτρα σας.
Μη ζητάτε στο παιδί να μην κάνει φασαρία, επειδή κοιμάται το μωρό. Δεν είναι καλό να του δώσετε την εντύπωση ότι η ζωή του εξαρτάται από τα ωράρια και τις ανάγκες του αδελφού του. Επίσης, μην του λέτε συνεχώς φράσεις, όπως «Πρόσεχε μη χτυπήσεις το μωρό!» «Μην το σφίγγεις τόσο δυνατά!». Έτσι, δείχνετε δυσφορία για τη συμπεριφορά του και κάνετε διάκριση υπέρ του μωρού.
Φροντίστε μαζί με την εγκυμοσύνη και τον ερχομό του μωρού να μη συμπέσουν και άλλες αλλαγές, όπως μια μετακόμιση, το να στείλετε για πρώτη φορά το μεγαλύτερο παιδί στον παιδικό σταθμό ή η πρόσληψη νέας μπέιμπι σίτερ. Επίσης, μη βγαίνετε τα βράδια με το μωρό αφήνοντας το μεγάλο στην μπέιμπι σίτερ. Διαφορετικά, είναι πιθανό το μεγαλύτερο παιδί να συνδέσει τον ερχομό του μωρού με άσχημα συναισθήματα και, επιπλέον, μπορεί να θεωρήσει ότι προσπαθείτε να το ξεφορτωθείτε.
Στάδιο 3ο :
Κι εκεί που όλα πήγαιναν καλά, το τέρας με τα πράσινα μάτια κάνει άξαφνα την εμφάνισή του! Το πρωτότοκό σας εν μια νυκτί αποφασίζει πως δε θέλει πια να σας μοιράζεται με κάποιον μικρό, παράξενο και πεινασμένο άγνωστο. Αρχίζει να διαμαρτύρεται και να δηλώνει χωρίς ντροπή: «Δεν το θέλω το μωρό! Διώξτε το!» ή κάτι παρόμοιο. Εσείς, από τη μεριά σας, προσπαθείτε να του εξηγήσετε πως «αυτά τα πράγματα δε λέγονται» και πως είναι αδελφάκι του και πρέπει να το αγαπάει. Τέλος, κινδυνεύετε να γίνετε χίλια κομμάτια, για να το ικανοποιήσετε!
Η τακτική αυτή, ωστόσο, εκτός από ψυχοφθόρα είναι και λάθος. Με δηλώσεις για μια καταναγκαστική αγάπη το μόνο που καταφέρνετε είναι να το κάνετε να θυμώσει περισσότερο με το μωρό, ενώ ικανοποιώντας όλες του τις επιθυμίες απλά το κακομαθαίνετε. Συνειδητοποιήστε πως η ζήλια είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα. Το παιδί ζηλεύει, επειδή φοβάται ότι θα χάσει την αγάπη των γονιών του. Οφείλετε να το βοηθήσετε να ξεπεράσει τη ζήλια του με τους κατάλληλους χειρισμούς.
Δείτε πως εδώ!
Στάδιο 4ο :
Μπορεί το πρώτο σας παιδί να έγινε το «μεγαλύτερο», αλλά πιθανότατα, εάν δηλαδή δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά ηλικίας ανάμεσα στα αδέλφια, είναι ακόμα και αυτό μωρό. Έτσι, σε μια ύστατη προσπάθεια να στρέψει τα φώτα πάνω του προσπαθεί να ξαναγίνει το «μωρό» σας, απαιτώντας τη φροντίδα σας. Ζητάει μπιμπερό, θέλει να το ταΐζετε, λερώνει τα σεντόνια του και, γενικά, κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του, για να τραβήξει την προσοχή σας.
Προσπαθήστε να μην το κάνετε θέμα, γιατί με αυτόν τον τρόπο η φάση που περνά θα διαρκέσει περισσότερο. Πιο συγκεκριμένα, φράσεις όπως «Μα εσύ είσαι πια μεγάλος!» «Τα μεγάλα παιδιά δεν τα κάνουν αυτά!» «Κάνεις σα μωρό!» είναι επιζήμιες.
Αφήστε το ελεύθερο να πίνει από το μπιμπερό, ταΐστε το και μη σχολιάζετε τα «βρεγμένα» ρούχα και σεντόνια του. Μη δείχνετε ότι με τα καμώματα αυτά κατάφερε να αιχμαλωτίσει την προσοχή σας. Αργά ή γρήγορα θα καταλάβει ότι το να είσαι μωρό δεν είναι και τόσο βολικό και θα αρχίσει και πάλι να συμπεριφέρεται φυσιολογικά. Επομένως, περιμένετε σιωπηλά να παρέλθει η εκ νέου «βρεφοποίηση».
Καλό, επίσης, θα ήταν να το βοηθήσετε να κατανοήσει τα πλεονεκτήματα του να είσαι μεγάλος. «Το μωρό δεν μπορεί να φάει γλειφιτζούρι, εσύ όμως που είσαι μεγάλος, μπορείς. Γιούπιιιι»! Ακόμη, μπορείτε να «μαλώσετε» το μωρό μεταξύ αστείου και σοβαρού: «Κοίτα σε τι μπελάδες μάς βάζεις με το μαμ!», «Καλώς το μωρούλι μου που έκανε τσισάκια του. Να δούμε πότε θα μάθεις να τα κάνεις στο γιογιό!» Το μεγαλύτερο αδελφάκι θα διασκεδάσει ακούγοντάς σας να μαλώνετε το μικρότερο και θα νιώσει περήφανο για τις δικές του «μεγαλίστικες» κατακτήσεις.
Στάδιο 5ο :
Το νέο μωρό μπορεί να γεννά τη ζήλια, αλλά, ταυτόχρονα, διεγείρει και την περιέργεια. Βέβαια, το ενδιαφέρον του μεγαλύτερου πολλές φορές μπορεί να εγκυμονεί κινδύνους, ειδικά όταν το παιδί είναι μικρότερο από τριών ετών. Έτσι τα αγγίγματα και τα τσιγκλίσματα είναι πιθανό να αποτελέσουν «απειλή» τόσο για το μωρό όσο και για τη δική σας αρτηριακή πίεση!
Όσο επικίνδυνα κι αν είναι τα καμώματα του, ποτέ μην φωνάξετε έξαλλη «μην αγγίζεις το μωρό», γιατί με αυτόν τον τρόπο ίσως το μεγαλύτερο παιδί προσπαθήσει να τραβήξει την προσοχή πειράζοντας επίτηδες το αδελφάκι του. Ακόμη, φροντίστε να μην αφήνετε το παιδί μόνο του με το μωρό χωρίς επίβλεψη. Ίσως άθελά του το θέσει σε κίνδυνο! Τέλος, προτρέψτε το να το χαϊδεύει απαλά σε ασφαλή σημεία, όπως η κοιλιά, και ξεκαθαρίστε πως δεν επιτρέπεται σε καμιά περίπτωση να το ζουλά, να το σπρώχνει και να το χτυπά.
Στάδιο 6ο :
Κάποια στιγμή τα μωρά μεγαλώνουν. Με την ηλικία ωστόσο έρχεται και το ενδιαφέρον για τα παιχνίδια. Κι ενώ εσείς έχετε υποσχεθεί στο μεγαλύτερο παιδί σας ότι ο αδελφός του θα είναι μια καλή παρέα, εκείνος δε δείχνει προθυμία να μοιραστεί τα πράγματά του. Στο σημείο αυτό, λοιπόν, κάνουν την εμφάνισή τους και οι πρώτοι καυγάδες.
Καταρχήν, προσπαθήστε να μην είστε ιδιαίτερα σκληρή με το πρωτότοκό σας. Το να μάθει κάποιος να μοιράζεται είναι ιδιαίτερα δύσκολο. Έπειτα, αποφύγετε να παίρνετε πάντα το μέρος του νεότερου. Ακόμα και τα πιο μικρά χέρια έχουν την ικανότητα να αρπάζουν παιχνίδια. Ίσως, λοιπόν, αυτό να ξεκίνησε τον καυγά.
Ουσιαστικά, αποφύγετε να πάρετε το μέρος κάποιου, εν γένει, ειδικά όταν τα έχετε και τα δύο απέναντί σας. Περιγράψτε το πρόβλημα και αφήστε τα να λύσουν μόνα τους την διαφορά.
Εναλλακτικά, συζητήστε με το κάθε παιδί ξεχωριστά για το συμβάν. Είναι επιβεβλημένο, όμως, να είσαστε μόνο εσείς και το παιδί στο δωμάτιο, κανένας άλλος. Πρέπει να έχετε τη διάθεση να το βοηθήσετε και όχι να το κατακρίνετε. Έτσι, είναι πιο εύκολο το παιδί να χαλαρώσει και να σας εμπιστευτεί τα πραγματικά του συναισθήματα και να καταλάβετε τι αληθινά συμβαίνει. Αρχικά, ακούστε το παιδί σας συμμετέχοντας στο θυμό ή στην απογοήτευσή του, χωρίς να διατυπώνετε κρίσεις, χωρίς να εκφράζετε τη γνώμη σας και χωρίς να το συμβουλεύετε.
Όταν καταλάβετε ότι το παιδί σάς είπε αυτά που ήθελε, μιλήστε του γλυκά. Αν έχει παραβεί κάποιον κανόνα, υπενθυμίστε τον: π.χ. «Οι δαγκωματιές δεν είναι ο σωστός τρόπος, για να πάρεις αυτό που θέλεις». Στη συνέχεια, ενισχύστε τα θετικά χαρακτηριστικά του παιδιού σας: «Το ξέρω ότι έχεις τρόπους και μπορείς να ζητάς αυτό που θέλεις ευγενικά. Και μου αρέσει πολύ, όταν είσαι ευγενικός». Αν έχει δεχτεί επίθεση, εμφυσήστε του την πεποίθηση ότι μπορεί να προστατεύσει τον εαυτό του και πείτε του πώς να το κάνει: «Να πεις στον αδελφό σου ότι δε θέλεις να σε δαγκώνει ούτε να σε χτυπάει. Πες του ότι αν το ξανακάνει, δε θα ξαναπαίξεις μαζί του. Ξέρεις εσύ πώς να τον κάνεις να σε σέβεται».
Μην πετάτε τα παιχνίδια που δεν είναι ασφαλή για μωρά, γιατί είναι πιθανό το μεγαλύτερο παιδί να αντιδράσει. Τοποθετήστε τα σε σημείο που να μην τα φτάνει το μικρούλι σας και αφήστε το μεγαλύτερο να παίζει μαζί τους, όταν το μωρό κοιμάται ή του έχετε αποσπάσει την προσοχή.
Στάδιο 7ο :
Η πολυπόθητη μέρα έφτασε: τα παιδιά σας παίζουν επιτέλους ήρεμα και μεταξύ τους υπάρχει μια ευχάριστη ατμόσφαιρα. Για να μην αποτελέσει, όμως, η εικόνα αυτή απλή γαλήνη πριν την τρικυμιά, σκεφτείτε τι στάση θα κρατήσετε. Είναι πιθανό, εάν τα αφήσετε έτσι για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, να νιώσουν ότι με το να παίζουν μαζί στερούνται την παρουσία και το ενδιαφέρον σας.
Φροντίστε να είστε εκεί κοντά, για να τα επιβλέπετε (το ότι το πρωτότοκο μεγάλωσε δε σημαίνει πως έγινε και υπεύθυνο) και να ενθαρρύνετε το παιχνίδι τους.
Εκφράστε τόσο με τη στάση σας όσο και με τα λόγια σας το πόσο χαρούμενη αισθάνεστε που παίζουν μαζί και επιβραβεύστε την καλή τους συμπεριφορά.
Εάν καταφέρετε να υπερπηδήσετε τα εμπόδια που θέτουν στην αδελφική φιλία αυτά τα εφτά στάδια, θα μπορείτε να είστε βέβαιη πως έχετε θέσει τις βάσεις για μια σχέση ζωής. Συγχαρητήρια! Μήπως έχει έρθει η ώρα και για ένα τρίτο παιδί;