Τα συνηθέστερα προβλήματα όρασης που εμφανίζονται σε νεογέννητα και μεγαλύτερα μωρά.
*Με την συνεργασία του χειρουργού οφθαλμιάτρου, ειδικού στον στραβισμό και την παιδοφθαλμολογία, Δημήτρη Καραγεωργόπουλου.
Η γνώση είναι δύναμη και η έγκαιρη διάγνωση σωτηρία. Γι’ αυτό δώστε προσοχή στα μάτια του μωρού σας. Συγκεκριμένα, επαγρυπνάτε για κάθε αλλαγή ή παράξενη συμπεριφορά, όσο μικρή και ασήμαντη κι αν σας φαίνεται. Μπορεί με τον τρόπο αυτό να προλάβετε κάτι σημαντικό. Ακολουθούν οι συνηθέστερες οφθαλμολογικές παθήσεις νεογνών και μεγαλύτερων μωρών.
Στραβισμός: Με τον όρο στραβισμό περιγράφουμε την παθολογική εκείνη κατάσταση που τα μάτια δεν είναι παράλληλα. Η συχνότητα εμφάνισης στα παιδιά είναι περίπου 4%. Το τι μπορεί να προκαλεί τον στραβισμό τις περισσότερες φορές δεν είναι γνωστό, ωστόσο μερικές φορές είναι αποτέλεσμα εγκεφαλικής παράλυσης, προωρότητας, συνδρόμου Down κτλ. Ακόμη, ο στραβισμός διακρίνεται σε κάθετο και οριζόντιο (προς ποια κατεύθυνση δηλαδή «φεύγει» το μάτι), σε μόνιμο και περιοδικό (καμιά φορά εμφανίζεται μόνο όταν το παιδί είναι κουρασμένο, άρρωστο κτλ.), ενώ μπορεί να εμφανιστεί στην γέννηση ή σε μεγαλύτερη ηλικία.
Στα νεογέννητα είναι απόλυτα φυσιολογικό, τους τρεις πρώτους μήνες ζωής τους, τα μάτια να κινούνται ανεξάρτητα και να στραβίζουν. Μετά όμως από αυτό το χρονικό διάστημα τα μάτια του παιδιού πρέπει να είναι παράλληλα. Εάν μετά τον 3ο μήνα ζωής υπάρχει υπόνοια στραβισμού, τότε υπάρχει πρόβλημα και το παιδί πρέπει να το δει παιδοφθαλμίατρος το συντομότερο δυνατό. Η αναμονή, θεωρώντας πως τα μάτια με την πάροδο του χρόνου θα ισιώσουν, μπορεί να αποδειχθεί επιβλαβής.
Αμβλυωπία : ο εγκέφαλος χρειάζεται και τα δύο μάτια για να δει μια καθαρή εικόνα. Η αμβλυωπία, ή αλλιώς «τεμπέλικο μάτι», συμβαίνει όταν το ένα μάτι κατά τη διάρκεια της νεογνικής και βρεφικής ηλικίας από κάποια αιτία δεν χρησιμοποιείται, με αποτέλεσμα να έχει αδύναμη όραση υποχρεώνοντας το μωρό να βασίζεται και να βλέπει μόνο με το «καλό» του. Οφείλεται σε οτιδήποτε παρεμποδίζει την όραση όπως στραβισμός, καταρράκτης κτλ. Καθώς τις περισσότερες φορές (εκτός από την περίπτωση ύπαρξης στραβισμού) τα προβλήματα στα μάτια δεν γίνονται έγκαιρα αντιληπτά από τους γονείς ή το περιβάλλον, παρά μόνο όταν αρχίσουν το σχολείο, ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος από πολύ μικρή ηλικία έχει τεράστια αξία.
Στις περιπτώσεις αυτές το παιδί χρειάζεται να φορέσει ειδικό οφθαλμεπίδεσμο που να καλύπτει το καλό μάτι για μερικούς μήνες έτσι ώστε να υποχρεωθεί να βλέπει με το μάτι που μειονεκτεί και να δυναμώσει το αδύναμο μάτι.. Εάν η κατάσταση δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί κατάλληλα , τότε ο εγκέφαλος θα επιλέξει να αγνοήσει το μάτι που δε βλέπει καλά και να οδηγήσει σε μόνιμη αχρήστευση του αδύναμου ματιού και σημαντική απώλεια της όρασης.
Συγγενής απόφραξη δακρυϊκού πόρου: Το υπερβολικό δάκρυσμα είναι ένα σημάδι ενός μικρού και συνηθισμένου προβλήματος των φραγμένων δακρυϊκών πόρων που συμβαίνει σε ένα μικρό ποσοστό μωρών. Συμβαίνει όταν οι δακρυϊκοί πόροι του ματιού είναι αποφραγμένοι με αποτέλεσμα τα δάκρυα να μην διοχετεύονται στη μύτη αλλά να τρέχουν ακόμα και όταν το παιδί δεν κλαίει. Αλλά συμπτώματα περιλαμβάνουν βλέννα στη μέσα γωνία του ματιού και ερεθισμένα βλέφαρα.
Συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας ο οποίος θα σας δείξει πως να κάνετε μασάζ στον δακρυϊκό πόρο για να τον βοηθήσετε να ξεμπλοκάρει. Επίσης μπορεί να χορηγήσει αντιβιοτικά αν υπάρχει κάποια μόλυνση. Ευτυχώς το 90% των μωρών ξεπερνάνε το πρόβλημα πριν τα πρώτα τους γενέθλια χωρίς να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
Καταρράκτης: Όσο κι αν ακούγεται παράξενο ο καταρράκτης δεν εμφανίζεται μόνο σε ηλικιωμένους αλλά και σε μωρά. Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική ώστε να μη χάσει το παιδί την πρώιμη φάση της ανάπτυξης της όρασης. Οι περισσότεροι συγγενείς καταρράκτες αντιμετωπίζονται χειρουργικά ,με αφαίρεση του παθολογικού φακού του οφθαλμού αμέσως μόλις εντοπιστούν. Το μάτι είναι σαν την κάμερα. Αν δεν μπει μέσα φως το μωρό δεν μπορεί να δει.
Να θυμάστε
Κάθε φορά που υποπτεύεστε ότι το μωρό σας έχει κάποιο πρόβλημα, συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι καίριας σημασίας για την αποκατάσταση διαταραχών στην όραση του μωρού. Ακολουθείστε το ένστικτό σας όταν κάτι στο μωρό σας φαίνεται διαφορετικό. Μπορεί οι υποψίες σας να αποδειχτούν αβάσιμες, όμως ένας καλός παιδοφθαλμίατρος θα σας ακούσει με προσοχή και θα σας λύσει κάθε απορία.