Ο μαγικός κόσμος της ακοής και της όρασης!

Γνωρίστε τις δύο βασικότερες αισθήσεις για τη ανάπτυξη του νεογέννητου, την ακοή και την όραση.

*Με την συνεργασία του Αναπτυξιακού-Εργοθεραπευτή, Στέλιου Μαντούδη.

Η υγεία των ματιών και των αυτιών ενός μωρού είναι πολύ σημαντική, καθώς αφορά δύο βασικές για την ανάπτυξη αισθήσεις. Ο έγκαιρος εντοπισμός κάποιας πάθησης μπορεί να βοηθήσει το μωρό σας να αποφύγει μελλοντικά προβλήματα που θα σταθούν εμπόδιο στην εξέλιξή του. Παρακάτω θα βρείτε χρήσιμες πληροφορίες για το πώς αναπτύσσεται η όραση και η ακοή του μωρού σας τον πρώτο χρόνο της ζωής του και ποια προβλήματα μπορεί να παρουσιάσουν.

Η ακοή

Τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι ιδιαίτερα καθοριστικά για την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του, με τους πρώτους μήνες της ζωής του να είναι οι πιο καίριοι. Για την ακρίβεια, η ακοή του μωρού αναπτύσσεται πλήρως κατά τη γέννηση. Γύρω στον έκτο μήνα της εγκυμοσύνης το έμβρυο είναι σε θέση να ακούει ήχους και μετά τη γέννησή του είναι σε θέση να αναγνωρίζει τη φωνή της μητέρας του. Μπορεί να παρουσιάσει ακόμα και σημάδια ότι αναγνωρίζει ένα τραγούδι ή ήχους που άκουγε μέσα στην κοιλιά της μαμάς του.

Το νεογέννητό σας αντιδρά σε έναν δυνατό ήχο με ξάφνιασμα, τινάζοντας προς τα έξω τα χεράκια και τα ποδαράκια του και ηρεμεί ως απάντηση όταν του μιλάτε. Γι’ αυτό μιλήστε του, τραγουδήστε του και κανακέψτε το. Είναι ό,τι καλύτερο να ακούει τη φωνή σας! Τα μωρά ελκύονται από την ανθρώπινη φωνή και προτιμούν πιο οικείους ήχους, όπως τη φωνή της μαμάς τους. Χρησιμοποιήστε κουδουνίστρες και μουσική για να διεγείρετε την ακοή του ενώ μπορείτε ακόμα και να το εκθέτετε σε καθημερινούς ήχους, όπως το μαγείρεμα ή τα αδέλφια του που παίζουν. Τον 6^ο με 7ο μήνα το μωρό σας αρχίζει να μπαμπαλίζει δηλ. να επαναλαμβάνει απλούς ήχους όπως « μα, «μπα, «γκα» ή «ντα».

Καθώς μεγαλώνει το μωρό είναι σε θέση σταδιακά να αναγνωρίζει από πού προέρχεται ό ήχος. Τους πρώτους μήνες θα ψάχνει μόνο για τους ήχους που παράγονται μπροστά του, για παράδειγμα τη φωνή της μητέρας. Τον τρίτο μήνα είναι σε θέση να στρέφεται αριστερά ή δεξιά αν ένας ήχος προέρχεται από δίπλα του ενώ αργότερα μπορεί να αντιληφθεί τους ήχους που έρχονται από πίσω.

Αν το μωρό σας δεν ανταποκρίνεται στους ήχους ή η εξέλιξη των γλωσσικών του ικανοτήτων δεν συμβαδίζουν με την ηλικία του ίσως θα πρέπει να αναζητήσετε την ύπαρξη κάποιου προβλήματος. Να θυμάστε όμως ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό οπότε και οι φάσεις της ανάπτυξής του έρχονται και παρέρχονται με το δικό του ρυθμό. Ο παιδίατρός σας είναι ο καταλληλότερος άνθρωπος να σας καθησυχάσει ή να σας κατευθύνει ειδικά αν το παιδί σας δεν ελέγχθηκε για απώλεια ακοής κατά τη γέννηση.

Η όραση

Παρόλο που δεν είναι φυσιολογικό για ένα μεγαλύτερο σε ηλικία μωρό να αλληθωρίζει, εν τούτοις θα παρατηρήσετε ότι τα μάτια των νεογέννητων το κάνουν συχνά. Αυτό συμβαίνει γιατί τα βρέφη δεν μπορούν να εστιάσουν ταυτόχρονα και με τα δύο μάτια όταν κοιτάνε ένα αντικείμενο. Με άλλα λόγια βλέπουν τα πάντα διπλά!

Αυτό αποκαθίσταται κατά κανόνα μέσα στους πρώτους μήνες καθώς βελτιώνεται ο συγχρονισμός των ματιών του.

Επιπλέον τα μωρά γεννιούνται με αδύναμη όραση που κυμαίνεται από 20/1,200 μέχρι 20/1,600. Αυτό σημαίνει ότι τα νεογέννητα μπορούν να ξεχωρίσουν μόνο το φως, την κίνηση και τη μεγάλη αντίθεση χρωμάτων όπως το μαύρο και το άσπρο αλλά πέρα από αυτά σε καμία περίπτωση λεπτομέρειες. Τους πρώτους μήνες ζωής τους τα μωρά εστιάζουν στα μαλλιά, τα μάτια και το στόμα της μητέρας όπου υπάρχει μεγάλη χρωματική αντίθεση με το περιβάλλον. Τα βρέφη βλέπουν λίγο πιο πέρα.....από τη μύτη τους που σημαίνει ότι είναι η κατάλληλη απόσταση για να μελετήσουν τη μαμά τους κατά τη διάρκεια του θηλασμού! Τα μωρά προτιμούν τα πρόσωπα από άλλα οπτικά ερεθίσματα γι’ αυτό δώστε τους όσα περισσότερα μπορείτε! Τοποθετήστε γύρω τους ενδιαφέροντα αντικείμενα με μεγάλα σχήματα και έντονες- κυρίως ασπρόμαυρες -αντιθέσεις.

Στην ηλικία των 3 μηνών το μωρό σας σιγά σιγά καταφέρνει να ακολουθήσει με τα μάτια του ένα κινούμενο αντικείμενο και όχι μόνο να παρακολουθεί ένα παιχνίδι που του το βάζουν μπροστά στα μάτια του. Η ικανότητα να αντιλαμβάνεται το φάσμα των βασικών χρωμάτων έρχεται γύρω στους 4 μήνες ενώ αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι τα πράγματα μεγαλώνουν όταν τα πλησιάζεις και μικραίνουν όταν φεύγεις καθώς αρχίζει να μπουσουλάει. Η όραση αναπτύσσεται σταδιακά. Για την ακρίβεια τα περισσότερα παιδιά δεν αναπτύσσουν πλήρη οπτική οξύτητα , 20/20, μέχρι και την ηλικία των 3 έως 5 ετών.

Μια ακόμη…ματιά!

Η πρώτη οφθαλμολογική εξέταση στο μωρό σας γίνεται στο μαιευτήριο, όταν ο παιδίατρος εξετάζει τη γενική υγεία των ματιών και αναζητά για πιθανά προβλήματα στον αμφιβληστροειδή. Βρέφη υψηλού κινδύνου όπως τα πρόωρα ή αυτά με οικογενειακό ιστορικό πρέπει να εξετάζονται προληπτικά από ειδικό παιδοφθαλμίατρο. Σε κάθε άλλη περίπτωση όλα τα μωρά εξετάζονται σε κάθε επίσκεψή τους στον παιδίατρο ο οποίος ελέγχει την ικανότητά τους να παρακολουθούν το φως και να εστιάζουν, την ανατομία του ματιού και αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο φακό του ματιού. Τα παιδιά πρέπει να κάνουν την πρώτη τους ολοκληρωμένη οφθαλμολογική εξέταση στην ηλικία των 3 ή μεταξύ 12 και 18 μηνών αν υπάρχει ιστορικό στραβισμού στην οικογένεια.

 

 «Σταθμοί» της όρασης

Γέννηση	Το νεογνό ανοιγοκλείνει τα μάτια στο έντονο φως Κοιτάζει επίμονα αντικείμενα μερικά εκατοστά μακριά του
1 μήνα	Ελκύεται από πρόσωπα και εικόνες με ασπρόμαυρη αντίθεση Εξετάζει-περιεργάζεται   από κοντά το γονιό
2-3 μηνών	Αρχίζει να βλέπει ένα αντικείμενο ως μια εικόνα. Κοιτάζει τα χέρια Παρακολουθεί το φως, τα πρόσωπα και τα αντικείμενα
4-5 μηνών	Αρχίζει να αναζητά και προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα. Ανοιγοκλείνει τα μάτια του στα αντικείμενα που κρέμονται Κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη Εξετάζει τα χεράκια του
5-7 μηνών	Σηκώνει ένα παιχνίδι που του έπεσε Γυρίζει το κεφάλι για να δει κάτι.
7-11 μηνών	Αναπτύσσει την αντίληψη του βάθους Παίζει το γνωστό παιχνίδι «κούκου-τσα»
11-12 μηνών	Μπορεί να παρακολουθήσει αντικείμενα που κινούνται γρήγορα.