Ιδέες για να παρέχετε τα κατάλληλα ερεθίσματα στο μωρό σας για τη σωστή ανάπτυξη του εγκεφάλου του
Ο εγκέφαλος ενός μωρού καθώς μεγαλώνει δεν σταματά να αναπτύσσεται και να διεγείρεται από τα ερεθίσματα που δέχεται από το περιβάλλον του. Αντίθετα, όσο μεγαλύτερη είναι η εισροή πληροφοριών τόσο περισσότερο κινητοποιείται, δημιουργώντας περισσότερες συνδέσεις στους νευρώνες. Ακόμη, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα μωρά που διεγείρονται μέσω ερεθισμάτων από το περιβάλλον τους δρασκελίζουν ταχύτερα τα αναπτυξιακά σκαλοπάτια και γίνονται πιο ανεξάρτητα. Μάλιστα, έχει διαπιστωθεί ότι ακόμη και παιδιά από την ίδια οικογένεια είναι διαφορετικά αν έχουν μεγαλώσει σε διαφορετικά περιβάλλοντα.
Σημαντικό ρόλο στην όλη διαδικασία διαδραματίζουν, φυσικά, τα παιχνίδια και οι δραστηριότητες που κινητοποιούν τις αισθήσεις του μωρού και του παρέχουν γνώσεις. Πάρτε, επομένως, ιδέες από την παρακάτω λίστα, διεγείρετε εγκεφαλικά το μωρό σας και διασκεδάστε μαζί του! Άλλωστε, η έκθεση του μωρού σας σε διάφορα ερεθίσματα είναι εξίσου ευχάριστη και για εσάς, μιας και θα το γνωρίσετε καλύτερα, θα έρθετε πιο κοντά και θα είστε οι πρώτοι του δάσκαλοι.
0 έως 6 μηνών
Χτίζοντας την εμπιστοσύνη. Κρατήστε το μωρό στην αγκαλιά, μιλήστε του, χαμογελάστε του και δείξτε του ότι μπορεί να σας εμπιστεύεται.
Λικνίστε το. Κρατήστε το στην αγκαλιά σας ή στην ποδιά σας και λικνίστε το ρυθμικά καθώς του μιλάτε ή του τραγουδάτε.
Διαφορετικοί ήχοι. Διεγείρετε την αίσθηση της ακοής παράγοντας απλούς και διαφορετικούς ήχους για το μωρό σας. Χτυπήστε παλαμάκια, κάντε περίεργους ήχους με το στόμα σας, βάλτε του να ακούσει απαλή μουσική.
Τραγουδήστε του νανουρίσματα και άλλα παιδικά τραγουδάκια. Λικνίστε το στο ρυθμό της μουσικής ή σηκώστε το ψηλά όταν λέτε κάποια συγκεκριμένη λέξη ή φράση του τραγουδιού που έχει σημασία.
Χορέψτε μαζί του. Κρατήστε το στην αγκαλιά σας, πάνω στο στήθος σας,και με απαλές κινήσεις χορέψτε στο δωμάτιο. Φροντίστε η μουσική υπόκρουση να είναι ήρεμη.
Κρεμάστε κατά μήκος ενός σπάγκου στα κάγκελα της κούνιας του πολύχρωμες κούκλες και εικόνες και μιλήστε του για καθένα από αυτά. Σταματήστε όταν το μικρό σας φαίνεται να έχει κουραστεί και στρέφει το κεφαλάκι του αλλού. Απομακρύνετε το σπάγκο με τα κρεμασμένα αντικείμενα όσο δεν είστε και εσείς στο δωμάτιο.
Κινητοποιήστε την όρασή του. Χρησιμοποιήστε μικρά χρωματιστά αντικείμενα και δείξτε τα στο μικρό σας από κοντά, μετακινώντας τα δεξιά, αριστερά ή πάνω – κάτω έτσι ώστε να βλέπει τη διαφορά του αντικειμένου από κοντά και από απόσταση. Κρατήστε το αγκαλιά, ώστε το κεφαλάκι του να βρίσκεται πάνω από τον ώμο σας, για να μπορεί να παρατηρεί τα αντικείμενα και τα χρώματα που βρίσκονται γύρω του.
Κάντε του γκριμάτσες. Κοιτάξτε το στα μάτια από κοντά, χαμογελάστε του, βγάλτε του την γλώσσα και γενικότερα κάντε του γκριμάτσες.
Μιλήστε του από κοντά. Όταν του μιλάτε φέρτε το κοντά σας, ώστε να βλέπει τα χείλη σας και τις κινήσεις του προσώπου σας. Όταν βγάζει ήχους, ανταποκριθείτε!
Παίξτε «κούκου-τσα». Βάλτε πάνω από το κεφαλάκι του ένα μαντήλι, ώστε να μην σας βλέπει, και πείτε «κούκου». Τραβήξτε το μαντήλι για να σας δει και πείτε «τσα». Παρομοίως κρύψτε με τα χέρια σας το δικό σας πρόσωπο, πείτε «κούκου», αποκαλύψτε το πρόσωπό σας και πείτε «τσα».
Κρεμάστε πάνω από την κούνια του έναν παιδικό καθρέφτη για να μπορεί να βλέπει τον εαυτό του. Όταν δεν είστε στο δωμάτιο φροντίστε να απομακρύνετε τον καθρέφτη.
Διδάξτε του πώς να πιάνει κάτι.Δείξτε του ένα μικρό παιχνιδάκι (που να μην χωράει από το εσωτερικό ενός ρολό υγείας) και μετά αγγίξτε το εσωτερικό της παλάμης του ώστε να το γραπώσει. Μιλήστε του τρυφερά κάθε φορά που του δίνετε το παιχνίδι.
Εξερευνώντας τα αντικείμενα. Μετά τους 3 μήνες δώστε στο μικρό σας ασφαλή αντικείμενα από το σπίτι για να τα εξερευνήσει.
Κρεμάστε πάνω από την κούνια αντικείμενα που μπορεί να πιάσει. Μετά τις 8 με 10 εβδομάδες, κρεμάστε πάνω από την κούνια του αντικείμενα ή μαλακά παιχνίδια που να μπορεί να πιάσει.
Κάντε του μασάζ. Το άγγιγμά σας είναι πολύ σημαντικό για το μωρό σας όχι μόνο γιατί συμβάλλει στην ενίσχυση του δεσμού σας αλλά και γιατί βοηθάει στην υγιή σωματική και συναισθηματική του ανάπτυξη. Παράλληλα, το ανακουφίζει και από διάφορα πονάκια. Διαβάστε περισσότερα για το βρεφικό μασάζ εδώ.
Ενισχύστε τη μνήμη του.Δείξτε του ένα παιχνίδι και μετά μετακινηθείτε έτσι ώστε αυτό να είναι εκτός του οπτικού του πεδίου. Αν το μωρό σας στρέψει το κεφάλι του αναζητώντας το, δώστε του το παιχνίδι και παράλληλα αγκαλιάστε/χαϊδέψτε το για να του δείξετε την χαρά σας.
Εκφράστε τη χαρά σας. Δείξτε του ότι σας αρέσει να το αγκαλιάζετε, να το λικνίζετε και γενικά να παίζετε μαζί του.
Διδάξτε του πώς να ρολάρει.Όταν είναι ξαπλωμένο ανάσκελα, κρατήστε ένα παιχνίδι πάνω από το κεφαλάκι του και μετακινήστε το αργά προς τη μια πλευρά, προσέχοντας να το ακολουθεί με το βλέμμα του. Επαναλαμβάνοντας το παραπάνω, θα κινητοποιηθεί ώστε να ρολάρει και να πιάσει το παιχνίδι. Μάθετε περισσότερα για το ρολάρισμα εδώ.
Κάνοντας …ποδήλατο.Κουνήστε τα ποδαράκια του απαλά σαν να κάνει πετάλι σε ποδήλατο, ενώ του μιλάτε και του χαμογελάτε. Ενθαρρύνετέ το να κουνήσει τα ποδαράκια του χωρίς βοήθεια.
6 έως 12 μηνών
Βοηθήστε το να εξερευνήσει αντικείμενα ενώ κάθεται.Ενώ κάθεται, κρεμάστε του ένα αντικείμενο μπροστά του αλλά πιο ψηλά από το κεφάλι του ώστε να κινητοποιηθεί να κοιτάξει ψηλά και να το πιάσει.
Μπροστά στον καθρέφτη. Βάλτε το μπροστά σε ένα καθρέφτη και δείξτε του τα χαρακτηριστικά του προσώπου του, λέγοντας και το όνομά τους. Διαβάστε περισσότερα για την συμβολή του καθρέφτη στην ανάπτυξη του μωρού σας εδώ.
«Κουκου-τσα» με τον καθρέφτη.Καθώς το κρατάτε στην αγκαλιά σας, πάρτε έναν καθρέφτη, δείξτε στο μωρό σας το είδωλό του. Έπειτα κρύψτε τον καθρέφτη και πέιτε «κούκου». Επαναφέρατε τον καθρέφτη και πείτε «τσα».
Παιχνίδια με το φως.Βάλτε ένα χρωματιστό χαρτί πάνω σε ένα φακό και ρίξτε το χρωματιστό φως στον τοίχο ή στα παιχνίδια του. Σβήστε τον φακό, ρωτώντας που είναι το φως και στη συνέχεια στρέψτε τον προς το ταβάνι ή προς την αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που ήταν και ανάψτε τον.
Διαβάστε του εικονογραφημένα βιβλία. Αφήστε το να τα πιάσει, να τα δαγκώσει, να τα επεξεργαστεί με όλες του τις αισθήσεις.
Επαναλάβατε τους ήχους που βγάζει, όπως τα «λα, λα» ή τα «ντα, ντα» κρατώντας το κοντά στο πρόσωπό σας.
Επιτρέψτε του να χτυπάει μεταξύ τους αντικείμενα και να παράγει ήχους.Αρχικά θα το κάνει τυχαία, αλλά σιγά – σιγά θα τα χτυπάει επί τούτου! Εννοείται, φυσικά, ότι τα αντικείμενα αυτά θα πρέπει να είναι από κάποιο ασφαλές υλικό (ξύλο, ελαφρύ ατσάλι, πλαστικό) και πως δεν πρέπει να έχουν αιχμηρές γωνίες.
Δώστε του παιχνίδια που παράγουν ήχους ή μουσική και δείξτε του πώς να τα χρησιμοποιεί. Κουνήστε, για παράδειγμα, την κουδουνίστρα πριν του την δώσετε, πατήστε μερικά κουμπιά στο παιδικό πιάνο κοκ.
Παίξτε κρυφτό με τα παιχνίδια. Δείξτε του ένα παιχνίδι. Έπειτα, κρύψτε το στην τσέπη σας ή στα χέρια σας, αφήνοντας μια άκρη του να φαίνεται και παρακολουθήστε αν το αναζητά. Αν το βρει, επαναλάβετε μετά από λίγο τη διαδικασία.
Ακολουθώντας τον ήχο της φωνής σας. Βάλτε το στο καρεκλάκι του στη μέση του δωματίου και μετακινηθείτε γύρω του μιλώντας του ή παράγοντας αστείους ήχους. Αφήστε το να ακολουθήσει τον ήχο της φωνής σας στον χώρο.
Διδάξτε του πώς να αφήνει κάτι. Για παράδειγμα, δείξτε του πώς ένα παιχνίδι αν το αφήσεις να πέσει κάτω όταν το κρατάς παράγει ήχο και επιτρέψτε του να κάνει δοκιμές για να κατανοήσει πώς μπορεί να χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του.
Ενθαρρύνετε το να σας μιμηθεί. Κάντε απλές κινήσεις, όπως να χτυπάτε τα χέρια σας ή να δίνετε φιλιά στον αέρα για να προσπαθήσει να σας μιμηθεί.
Βοηθήστε το να κάνει τα πρώτα του βήματα κρατώντας καρέκλες που έχετε τοποθετήσει τη μια δίπλα στην άλλη. Βάλτε και παιχνίδια πάνω στις καρέκλες για να το ενθαρρύνετε να τα φτάσει.
Γνωρίστε το σε αγνώστους. Κρατήστε το στην αγκαλιά σας για να νιώσει ασφάλεια και αφήστε το να παρατηρήσει τον άγνωστο από κοντά, ενώ αν φαίνεται θετικό βοηθήστε το να αγγίξει το χέρι του άγνωστου για εκείνο ανθρώπου.
Δώστε του ένα κουτί με μια μικρή τρύπα στην κορυφή και μια μεγαλύτερη στο πλάι. Προτείνετε να ρίξει μέσα από τη μικρή τρύπα ένα παιχνίδι και να το ανακαλύψει από τη μεγάλη τρύπα.
Το πρώτο του παζλ. Το πρώτο του παζλ μπορεί να είναι από αντικείμενα που ταιριάζουν μεταξύ τους, όπως μικρά μπαλάκια σε μια αυγοθήκη.
Φωνάξτε το μικρό σας από την άλλη άκρη του δωματίου και όταν σας κοιτάξει, δείξτε του ένα παιχνίδι του που θα κρατάτε στα χέρια σας.
Εισαγωγή στις νέες γεύσεις.Εισάγετε στη διατροφή του νέες γεύσεις και όσο μεγαλώνει και διαφορετικές υφές στα τρόφιμα.
Εφοδιάστε το με παιχνίδιαpop-up, στα οποία πατάει κουμπιά σε ένα κουτί και πετάγεται, για παράδειγμα, μια φιγούρα. Έτσι θα αρχίσει να κατανοεί την σχέση αιτίας – αποτελέσματος.
Παίξτε παιχνίδια μνήμης.Καθίστε στο πάτωμα μαζί με το μωρό σας. Δείξτε του μια μεγάλη εικόνα από κάτι που γνωρίζει, κρύψτε την εικόνα και ζητήστε του να βρει τι ήταν αυτό. Υπενθυμίστε την εικόνα αν χρειάζεται και βοηθήστε το αν χρειάζεται.
Κυνηγητό μπουσουλώντας. Όταν αρχίσει να μπουσουλάει, μπουσουλήστε και εσείς από πίσω του κάνοντας πως το κυνηγάτε. Όταν το «πιάσετε» μην παραλείψετε να το αγκαλιάσετε και να το φιλήσετε.