10 συμβουλές για να καθοδηγείτε θετικά τα παιδιά σας
Ενώ η πειθαρχία εμπεριέχει την καθοδήγηση και τη διδασκαλία, την έχουμε λανθασμένα συνδέσει με την τιμωρία. Είτε γιατί έτσι πιστεύουμε πως θα πειθαρχήσουμε πιο αποτελεσματικά τα ανυπάκουα παιδιά, είτε γιατί έχουμε μεγαλώσει βιώνοντας οι ίδιοι την τιμωρία ως μέσο πειθάρχησης. Για να αποφευχθούν οι αρνητικοί συνειρμοί με τη λέξη πειθαρχία, είναι καλύτερο να την αντικαταστήσουμε με τη φράση «θετική καθοδήγηση» ή με τον όρο «positive parenting», που είναι ευρέως γνωστός. Δείτε παρακάτω τον δεκάλογο του positive parenting με συμβουλές για να εφαρμόσετε την θετική καθοδήγηση στο σπίτι σας ανατρέφοντας έτσι συναισθηματικά ώριμα παιδιά.
- Η θετική καθοδήγηση αρχίζει από τη στιγμή που θα δημιουργήσετε μια στενή σχέση με το παιδί σας, ώστε αυτό να ανταποκρίνεται στους κανόνες που θέτετε. Το κλειδί για αποτελεσματική πειθάρχηση είναι να έχετε ένα στενό δεσμό με το μικρό σας γιατί αν αισθάνεται ότι είναι κοντά σας θα θέλει να σας ευχαριστεί με τις πράξεις του.
- Αξιολογήστε κάθε στρατηγική πειθαρχίας από το πόσο ενδυναμώνει ή δημιουργεί ρήγματα τη σχέση σας με το παιδί σας. Σκεφτείτε ότι στόχος σας είναι να το καθοδηγήσετε με αγάπη και όχι να το τιμωρήσετε. Η τιμωρία έχει καταστροφικές συνέπειες για τη μεταξύ σας σχέση ενώ θα τροφοδοτήσει την άσχημη συμπεριφορά από την πλευρά του παιδιού σας. Από την άλλη η θετική καθοδήγηση θέτει μεν όρια αλλά με τρόπο που δείχνει κατανόηση βοηθώντας έτσι το παιδί να βελτιώσει τη συμπεριφορά του και να μην παραμένει θυμωμένο μαζί σας.
- Ξεκινήστε να διορθώνετε μια συμπεριφορά ή κατάσταση, επιβεβαιώνοντας ταυτόχρονα τη μεταξύ σας στενή σχέση. Τα παιδιά συνήθως συμπεριφέρονται άσχημα όταν νιώθουν άσχημα για τον εαυτό τους και όταν αισθάνονται ότι έχουν «απομακρυνθεί» από τους γονείς τους. Εστιάστε στα συναισθήματα που μπορεί να έχει το παιδί σας σε κάθε περίσταση και μιλήστε του για αυτά έχοντας ταυτόχρονα σωματική επαφή μαζί του. Παραδείγματα:
- Xαμηλώστε στο ύψος του, κοιτάξτε το στα μάτια και πείτε του «είσαι πολύ θυμωμένος αλλά δεν χρειάζεται να δαγκώνεις τους άλλους»,
- Σηκώστε το ψηλά και πείτε του «θα ευχόσουν να μπορούσες να παίξεις περισσότερο αλλά είναι ώρα για ύπνο»,
- Κοιτάξτε το στα μάτια «είσαι τόσο θυμωμένο αυτή τη στιγμή»,
- Ακουμπήστε το χέρι σας στον ώμο του «φοβάσαι να μου πεις για το μπισκότο».
- Μην διστάσετε να θέσετε τα απαραίτητα όρια, αλλά φροντίστε να το κάνετε δείχνοντας κατανόηση. Θα χρειαστεί από τη μια να θέσετε κανόνες αλλά από την άλλη να δείτε την κατάσταση μέσα από τα μάτια του παιδιού σας. Όταν τα παιδιά αισθάνονται ότι οι άλλοι τα καταλαβαίνουν, είναι πιο εύκολο για αυτά να αποδεχτούν κάποιους κανόνες. Παραδείγματα:
- «Είσαι πολύ θυμωμένος αλλά δεν δαγκώνουμε. Ας χρησιμοποιήσουμε τις λέξεις για να πεις στο αδερφάκι σου πώς αισθάνεσαι».
- «Εύχεσαι να μπορούσες να παίξεις περισσότερο, αλλά είναι ώρα για ύπνο. Ξέρω ότι αυτό σε στενοχωρεί».
- «Δεν θέλεις η μαμά να σου πει όχι, αλλά η απάντηση είναι όχι. Δεν λέμε σκάσε ο ένας στον άλλον, αλλά παρόλα αυτά είναι κατανοητό να είσαι στενοχωρημένη και θυμωμένη».
- «Μπορεί να φοβάσαι αλλά πάντα λέμε την αλήθεια ο ένας στον άλλον».
- Αν υπάρχει σωματικός κίνδυνος, παρέμβετε άμεσα για να θέσετε όρια, δείχνοντας ταυτόχρονα κατανόηση. Για παράδειγμα ,πείτε «Ο κανόνας είναι ότι δεν χτυπάμε, ακόμα και αν έχεις νευριάσει τόσο πολύ επειδή σε κοροϊδεύει. Ας καθίσουμε να το συζητήσουμε».
- Η ανυπακοή είναι αποτέλεσμα ενός προβλήματος στη μεταξύ σας σχέση. Αν το παιδί σας δεν αποδέχεται τους κανόνες που θέτετε σημαίνει πως η σχέση σας δεν είναι αρκετά δυνατή για να το καθοδηγήσετε. Αυτό μπορεί να συμβεί σε όλους κατά καιρούς. Τι να κάνετε; Σκεφτείτε με ποιον τρόπο θα ενδυναμώσετε τη σχέση σας. Αντιθέτως αν προκαλέσετε μια διαμάχη θα καταφέρετε να βαθύνετε τη ρήξη μεταξύ σας.
- Αποφύγετε τα time-outs καθώς ενδυναμώνουν παρά μετριάζουν την άσχημη συμπεριφορά. Τα time-outs είναι μια μορφή τιμωρίας μέσω της εξορίας και της ταπείνωσης. Επιπλέον, περισσότερο διαβρώνουν παρά ενισχύουν τη σχέση σας με το παιδί σας.
- Η στρατηγική των επιπτώσεων μπορεί να δώσει λανθασμένα μαθήματα αν εσείς είστε αυτοί που δημιουργείτε τις επιπτώσεις και δεν έρχονται ως φυσικό επακόλουθο των πράξεων των παιδιών σας. Στην τελευταία περίπτωση η στρατηγική των επιπτώσεων δεν είναι τίποτε άλλο από μια τιμωρία και έτσι ακριβώς θα την αντιληφθεί και το παιδί σας. Αυτό σημαίνει πως δεν είναι τόσο αποτελεσματικές όσο η θετική καθοδήγηση.
- Αυτό που σκέφτεστε και νιώθετε είναι πιο σημαντικό από αυτό που λέτε όσον αφορά στην αντίδραση του παιδιού σας. Τα παιδιά συνήθως κάνουν αυτό που θέλουν οι γονείς αν οι τελευταίοι το ζητήσουν με αγάπη. Βρείτε τρόπους να είστε περισσότερο θετικοί από αρνητικοί, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται αναλόγως και τα παιδιά σας στη δική σας γενναιοδωρία.
- Μέσα από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζετε το παιδί σας, θα μάθει και εκείνο να αντιμετωπίζει τον εαυτό του. Αν είστε σκληροί μαζί του θα αντιμετωπίζει και εκείνο με σκληρότητα τον εαυτό του. Αν με αγάπη θέτετε ξεκάθαρα όρια τότε με τον ίδιο τρόπο θα θέτει και εκείνο όρια στον εαυτό του.