Θέλετε το μικρούλι σας να ταυτίζεται συναισθηματικά με τους γύρω του, ώστε να αποφύγει μεγαλώνοντας τον εγωισμό και την κακία; Ξέρουμε 10 τρόπους!
Η ενσυναίσθηση, με την έννοια της κατανόησης και της ταύτισης με τα συναισθήματα των άλλων, είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που έχει λάβει το ανθρώπινο είδος. Χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσαμε να επιζήσουμε, μιας και δεν θα ήμασταν σε θέση να δημιουργήσουμε σχέσεις και λειτουργικές κοινωνίες. Ακόμη, το να μπορούμε να βάζουμε τον εαυτό μας στην θέση ενός άλλου είναι ζωτικό για την ανάπτυξη περισσοτέρων συναισθημάτων, όπως η ευγνωμοσύνη, η ελπίδα και η συμπόνια.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της California, τα παιδιά ήδη από την ηλικία των 18 μηνών είναι σε θέση να εναρμονίζουν τα συναισθήματά τους με αυτά του περιβάλλοντός τους. Στην ηλικία των 4,μάλιστα, προχωρούν ένα βήμα μπροστά κάνοντας τα συναισθήματά τους πράξη, με απτές χειρονομίες συμπόνιας, ενώ ξεκινούν να σκέφτονται τα συναισθήματα των άλλων σε σύγκριση με τα δικά τους. Και παρόλο που η διαδικασία αυτή συμβαίνει φυσικά, υπάρχουν τρόποι να κάνετε το παιδί σας πιο συμπονετικό.
- Δείξτε καταρχήν εσείς συμπόνια στους άλλους. Εάν, για παράδειγμα, ο σερβιτόρος έφερε την λάθος παραγγελία, το να αρχίσετε να φωνάζετε δεν είναι διόλου διδακτικό. Αντίθετα, δείξτε κατανόηση κάθε φορά που κάποιος κάνει κάποιο λάθος. Στην περίπτωση του σερβιτόρου, αλλά και σε άλλες παρόμοιες, καλό θα ήταν να συζητήσετε με το παιδί σας: «Πώς λες να αισθάνεται που έφερε λάθος την παραγγελία» ή «πώς θα ένιωθες εσύ εάν βρισκόσουν σε μια τόσο πολυάσχολη δουλειά»;
- Προτρέψτε το να γράφει ευχαριστήρια σημειώματα. Προχωρήστε ένα βήμα μπροστά από το «ευχαριστώ για το δώρο», προτρέποντας το παιδί να εκφράσει και γραπτώς τις ευχαριστίες του. Τι εννοούμε; Αρχικά, συζητήστε πως θα αισθανόταν εκείνο εάν αφιέρωνε πολύ ώρα στο να βρει ένα δώρο για ένα φίλο του και εκείνος δεν τον ευχαριστούσε. Στην συνέχεια, μιλήστε για το πώς θα ένιωθε ο θείος/ξάδελφος/νονός […] εάν λάμβανε ένα προσωπικό ευχαριστήριο μήνυμα στο γραμματοκιβώτιο ή το email του. Τέλος, γράψτε μαζί (εάν το παιδί είναι πολύ μικρό δεν θα μπορεί μόνο του) ένα σημείωμα ή φτιάξτε μια ζωγραφιά ή δημιουργήστε μία κάρτα, πραγματική ή ηλεκτρονική, και στείλτε την.
3. Να είστε συνεπείς. Δεν μπορεί να συμβουλεύετε το παιδί σας να προσέχει το πώς φέρετε στους συνανθρώπους του επειδή τα λόγια έχουν αντίκτυπο στα συναισθήματα τους και, την ίδια στιγμή, να φέρεστε απαίσια στον/ην σύντροφό σας για ένα μικρολαθάκι. Εάν βγήκατε εκτός εαυτού μπροστά του, καλό θα ήταν να διορθώσετε τα μπερδεμένα μηνύματα που του μεταδώσατε ζητώντας μια λεπτομερή συγγνώμη μπροστά του.
4. Εμπλουτίστε το συναισθηματικό του λεξιλόγιο. Αφιερώστε ένα κομμάτι της εβδομάδας για να συζητήσετε περί συναισθημάτων. Τι είναι χαρούμενο, λυπημένο, άγριο, θυμωμένο; Ακόμη, καθίστε μαζί και φτιάξτε από χαρτόνι πρόσωπα με διαφορετική συναισθηματική φόρτιση. Μόλις το παιδί μεγαλώσει λίγο ακόμα, μπορείτε να βάλλετε μέσα στο συναισθηματικό του λεξιλόγιο και πιο περίπλοκα συναισθήματα, όπως η ντροπή, η έκπληξη, η ενόχληση, αλλά και να προσθέσετε στις εκφράσεις του προσώπου και την γλώσσα του σώματος. Τέλος, μια καλή ευκαιρία για εξάσκηση είναι, όταν διαβάζετε μαζί βιβλία, να το ρωτάτε σχετικά με τα συναισθήματα του κάθε χαρακτήρα.
5. «Ευχαριστίες» αλα ελληνικά. Γνωρίζετε την αμερικάνική γιορτή των Ευχαριστιών; Ε, είναι καιρός να την βάλλετε στην καθημερινότητά σας. Το να δείχνετε την εκτίμησή σας για κάτι που ο άλλος κάνει για εσάς και να λέτε «ευχαριστώ» για απλά καθημερινά πράγματα, θα δείξει στο παιδί σας πόσο σημαντικό είναι να αναγνωρίζεις τις προσπάθειες του άλλου, ακόμα κι αν αφορούν μια απλή μακαρονάδα για δείπνο.
6. Αναγνωρίστε την καλοσύνη. Μόλις δείτε το παιδί σας να κάνει μια ευγενική χειρονομία, μη το προσπεράσετε, αλλά εκφράστε το με λόγια: «Ήταν πολύ ευγενικό εκ μέρους σου που μοιράστηκες τα φρούτα σου με τον Γιωργάκι». Αργότερα, μπορείτε να συζητήσετε περεταίρω το γεγονός, για να του δώσετε έμφαση: «Βάζω στοίχημα πως ο Γιωργάκης ζήλεψε σήμερα στο πάρκο που εσύ είχες προνοήσει για το κολατσιό σου κι εκείνος όχι. Πώς λες να ένιωσε όταν μοιράστηκες μαζί του το δικό σου;».
7. Ωστόσο, μην το παρακάνετε. Είναι υπέροχο που το παιδάκι σας ευχαρίστησε το ταμεία του supermarket, αλλά τα υπερβολικά παινέματα για απλά καθημερινά πράγματα δεν ενισχύουν περισσότερο τον δρόμο προς την ενσυναίσθηση. Αντίθετα, εάν το μικρούλι σας περιμένει αναγνώριση για το καθετί, ίσως δεν πράττει με στόχο τα συναισθήματα των άλλων αλλά τα δικά του.
8. Δείξτε κατανόηση στις ανάγκες του μικρού σας. Εάν, λόγου χάρη, είναι μεσημέρι και το παιδάκι σας αρχίζει να βγαίνει εκτός εαυτού και να έχει ξεσπάσματα πείτε: «Πιθανότατα χρειάζεσαι έναν υπνάκο. Κι εγώ γίνομαι δύστροπη όταν είμαι κουρασμένη. Έλα, πάμε να ξαπλώσουμε». Με παρόμοιους τρόπους συγκεκριμενοποιείτε τα συναισθήματά του, ενώ παράλληλα δείχνετε πως και τα καταλαβαίνετε και τα σέβεστε.
9. Κάντε μαζί εθελοντισμό. Μπορεί πολλοί γονείς να πιστεύουν πως το να εκθέτεις το παιδάκι σου στα προβλήματα ενός κόσμου που υποφέρει μπορεί να το ταράξει, ωστόσο η εμπειρία συνήθως δείχνει το αντίθετο. Τα παιδιά σε παρόμοιες περιπτώσεις, αισθάνονται ευγνωμοσύνη για όσα έχουν και περηφάνια που μπορούν και βοηθούν.
10. Εκθέστε το στην διαφορετικότητα και διδάξτε του τον σεβασμό. Επειδή τα παιδιά σήμερα ζουν σε έναν κόσμο προστατευμένο, σχεδόν αποστειρωμένο, δεν γνωρίζουν πώς να φερθούν σε περιπτώσεις που ο άλλος είναι διαφορετικός. Μια επίσκεψη για εθελοντισμό σε έναν οίκο τυφλών παιδιών ή παιδιών με ειδικές ανάγκες θα γνωρίσει στο μικρούλι σας έναν άλλο κόσμο και θα το βοηθήσει να κατανοεί, να σέβεται και να νιώθει άνετα απέναντι στην διαφορετικότητα .