Η όσφρηση είναι 1 από τις 5 αισθήσεις. Οι υπόλοιπες είναι η όραση, η ακοή, η γεύση και η αφή.
Η όσφρηση συνδέεται αδιάρρηκτα με την γεύση. Εάν δεν μπορούμε να μυρίσουμε δεν μπορούμε και να γευτούμε.
Απ’ όλες τις αισθήσεις η όσφρηση είναι η πιο άμεση. Όταν κανείς κρατά ένα λουλούδι στα χέρια του και το μυρίζει, τα «ευωδιαστά μόρια» περνούν μέσα στη ρινική κοιλότητα, όπου απορροφώνται από τα κύτταρα του βλεννογόνου του υποδοχέα που περιέχει μικρές τριχούλες. Πέντε εκατομμύρια από αυτά τα κύτταρα στέλνουν ερεθίσματα στον οσφρητικό βολβό, ή το κέντρο της όσφρησης στον εγκέφαλο. Αυτά τα κύτταρα είναι μοναδικά. Αν καταστραφεί ένας νευρώνας στον εγκέφαλο, «τελειώνει μια για πάντα». Όμως οι νευρώνες που υπάρχουν στη μύτη αντικαθιστώνται περίπου κάθε 30 μέρες.
Υπάρχει μια δυνατή σχέση ανάμεσα στη μυρωδιά και τη μνήμη. Μια μυρωδιά μπορεί να «χαραχτεί» για πάντα στη μνήμη μας. Μας προκαλεί νοσταλγία, γιατί μας φέρνει στο μυαλό δυνατές εικόνες και συναισθήματα, προτού προλάβουμε να τα επεξεργαστούμε.
Οι περισσότερες μνήμες μιας συγκεκριμένης μυρωδιάς αναφέρονται στα 10 πρώτα χρόνια της ζωής μας. Αντίθετα, η οπτική μνήμη δεν είναι πολύ δυνατή στα πρώτα χρόνια της ζωής, γι’ αυτό και έχουμε την τάση να ξεχνάμε πράγματα που είδαμε όταν ήμασταν μικρά παιδιά.
Πολλά ζώα έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένα οσφρητικά όργανα ενώ κάποια μπορούν και να εκπαιδευτούν στην αναγνώριση συγκεκριμένων μυρωδιών. Ωστόσο και οι άνθρωποι έχουν πολύ καλή μύτη. Ο μέσος άνθρωπος μπορεί να διακρίνει έως και 10.000 διαφορετικές μυρωδιές, πράγμα που είναι πολύ εντυπωσιακό!
Ακόμα πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι παρότι μπορούμε να μυρίσουμε τόσο καλά δεν μπορούμε να περιγράψουμε με λόγια μια μυρωδιά.
Επίσης, εντυπωσιακό είναι ότι , παρότι μπορούμε να διακρίνουμε τόσες πολλές μυρωδιές, δεν έχουν τα πάντα γύρω μας μυρωδιά. Σύμφωνα με την Ackerman «για να μυρίσουμε κάτι χρειάζεται να ενεργοποιηθούν 40 νευρικές απολήξεις. Πολλά από τα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, όπως για παράδειγμα γυαλί, χάλυβας, ελεφαντόδοντο, δεν εξατμίζονται σε θερμοκρασία δωματίου, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να τα μυρίσουμε».
Τέλος, στην εγκυμοσύνη οι γυναίκες φαίνεται να αποκτούν νέες διατροφικές συνήθειες λόγω της μύτης τους. Ναι, ναι, της μύτης τους!Όταν μια γυναίκα είναι έγκυος η μύτη της γίνεται πιο ευαίσθητη. Αυτό της επιτρέπει να διακρίνει μυρωδιές που δεν θα παρατηρούσε σε άλλη περίπτωση οι οποίες μπορεί να της προκαλέσουν είτε έντονη πείνα είτε έντονη αποστροφή!
