Μπορεί κάποτε να τους φωνάξουν «είσαι κακός γονιός» αλλά εκείνοι ξέρουν ότι έχουν κάνει το σωστό.
Καθώς τα παιδιά τους μεγαλώνουν, μπορεί να τους πουν ότι είναι «κακοί» γονείς. Ωστόσο εκείνοι δεν πτοούνται και δε φοβούνται. Γιατί ξέρουν ότι τα παιδιά των πραγματικά κακών γονιών δεν παραπονούνται ποτέ στους γονείς τους ότι δεν κάνουν το σωστό.
Ζητούν από τα παιδιά να «πληρώνουν» τα πράγματά τους.
Αν εσείς θέλετε κάτι, το πληρώνετε. Έτσι λειτουργεί η ζωή των ενηλίκων. Τα παιδιά χρειάζεται να ξέρουν ότι πράγματα όπως τα γκάτζετ, οι ταινίες, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τα κινητά τηλέφωνα, οι συναυλίες ή οι εκδρομές που απολαμβάνουν έχουν ένα τίμημα. Όλα τους ονομάζονται «προνόμια» και δεν συμπεριλαμβάνονται στα σημαντικά και απαραίτητα υλικά και εφόδια που (μαζί με την αγάπη και τη φροντίδα) οι γονείς έχουν υποχρέωση να παρέχουν στα παιδιά τους. Τα προνόμια δε χαρίζονται άνευ όρων –κερδίζονται και δε θεωρούνται δεδομένα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις κάποιος πρέπει να κερδίζει τα προνόμιά του με αντάλλαγμα λογικά και ρεαλιστικά πράγματα: την καλή συμπεριφορά, την αξιοπρεπή επίδοση στο σχολείο, την αποχή από μπελάδες και μπλεξίματα. Σε άλλες περιπτώσεις τα προνόμια μπορούν και πρέπει να πληρώνονται με κανονικό χρήμα: όταν ο χρόνος ομιλίας στο κινητό εξανεμίζεται μέσα σε λίγες ώρες, ενώ θα έπρεπε να κρατήσει κάποιες μέρες, ο γονιός πρέπει να ζητήσει από το παιδί να πληρώσει με το χαρτζιλίκι του. Έτσι, την επόμενη φορά υπάρχει η ελπίδα να το εκτιμήσει περισσότερο. Αποφύγετε να πληρώσετε προνόμια για τα οποία τα παιδιά δεν είναι διατεθειμένα να αναλάβουν έστω και ένα μέρος του «κόστους» που ζητάτε –γιατί αυτό σημαίνει ότι απλά δεν τα θέλουν και τόσο πολύ.
Δε βάζουν «μέσον».
Πολλοί νέοι άνθρωποι βιώνουν στη ζωή ένα δύσκολο «ξύπνημα», όταν πιάνουν δουλειά και συνειδητοποιούν ότι οι κανόνες ισχύουν και για αυτούς. Πρέπει να εμφανίζονται στην ώρα τους, πρέπει να κάνουν αυτό που ζητά το αφεντικό τους. Και (ουπς…) μέρος της δουλειάς που κάνουν μπορεί καν να μην τους αρέσει. Αν λοιπόν δεν συμπαθείτε το δάσκαλο του παιδιού σας, τον προπονητή του ή δεν σας αρέσει η θέση στην οποία παίζει στους αγώνες ή ο ρόλος του στη σχολική γιορτή, αποφύγετε να μπείτε στον πειρασμό να μεσολαβήσετε, για να κερδίσει αυτό που προτιμά ή που προτιμάτε.
Γιατί, αν το κάνετε, κλέβετε από το παιδί σας την ευκαιρία να προσπαθήσει όσο καλύτερα μπορεί σε μια δύσκολη κατάσταση. Το να μπορεί να διαχειρίζεται περιστάσεις που είναι κάτι λιγότερο από ιδανικές, είναι αυτό που θα υποχρεωθεί να κάνει στο μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του. Αν δεν του δώσετε ποτέ την ευκαιρία να μάθει πώς να τα βγάζει πέρα, απλά το προετοιμάζετε για την αποτυχία.
Βάζουν τα παιδιά να κάνουν δύσκολα πράγματα.
Μην παρεμβαίνετε αυτόματα και αναλαμβάνετε εσείς, όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Τίποτε δε δίνει μεγαλύτερη ώθηση στην αυτοπεποίθηση των παιδιών από την επιμονή όταν προσπαθούν και καταφέρνουν κάτι που είναι δύσκολο.
Δίνουν στα παιδιά ρολόι και ξυπνητήρι.
Όλα θα είναι πολύ καλύτερα, αν από νωρίς τα βοηθήσετε να μάθουν να διαχειρίζονται το χρόνο τους. Δε θα είστε πάντα δίπλα τους για να τους θυμίζετε να κλείνουν την τηλεόραση, να ετοιμάζονται για να φύγουν για τη δουλειά τους ή να ξεκινούν να κάνουν υποχρεώσεις τους.
Δεν αγοράζουν πάντα το πιο τελευταίο και το πιο σπουδαίο.
Μάθετε στα παιδιά να νιώθουν ευγνωμοσύνη και να είναι ικανοποιημένα με τα πράγματα που έχουν. Η συνεχής ενασχόληση και η στενοχώρια για το επόμενο καινούριο, σπουδαίο πράγμα και για το ποιος το έχει, οδηγεί σε μια ζωή με χρέη ή/και δυστυχία.
Αφήνουν τα παιδιά να νιώσουν κάποιο κόστος.
Αν σπάσουν ένα παιχνίδι τους, μην το αντικαθιστάτε αμέσως. Θα πάρουν το πολύτιμο μάθημα να φροντίζουν περισσότερο τα πράγματά τους. Αν ξεχάσουν να παραδώσουν μια εργασία αφήστε τα να πάρουν μικρότερο βαθμό. Διδάξτε υπευθυνότητα –ποιος δε θέλει υπεύθυνα παιδιά;
Ελέγχουν τα ηλεκτρονικά μέσα.
Αν όλοι οι άλλοι γονείς άφηναν τα παιδιά τους να πέσουν από μια γέφυρα, εσείς θα αφήνατε το δικό σας; Μην επιτρέπετε στα παιδιά σας να δουν μια εκπομπή ή να παίξουν ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι που δεν είναι κατάλληλο γι αυτά, απλά επειδή όλοι οι φίλοι σας/τους το κάνουν. Αν εσείς υπερασπιστείτε το δικαίωμά σας για αξιοπρεπή γονεϊκότητα, μπορεί οι άλλοι να ακολουθήσουν. Η πίεση από τους συνομηλίκους, μικρούς ή μεγάλους, δεν είναι μόνο αρνητική. Δώστε στους εαυτούς σας το δικαίωμα και στα παιδιά σας το θάρρος να δημιουργήσετε θετική πίεση από τη μεριά σας.
Βάζουν τα παιδιά να ζητήσουν συγγνώμη.
Όταν κάνουν κάτι άσχημο ζητήστε τους να το παραδεχθούν και να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες. Μην «σκουπίζετε» την αυθάδεια, τον εκφοβισμό ή την ατιμία κάτω από το χαλί. Αν τύχει και κάνετε εσείς κάτι τέτοιο, δώστε το καλό παράδειγμα, δείξτε ταπεινότητα, ζητήστε συγγνώμη και επανορθώστε.
Δίνουν προσοχή στους τρόπους των παιδιών τους.
Ακόμη και τα μικρά παιδιά μπορούν να μάθουν τα βασικά για το πώς συμπεριφερόμαστε σε κάποιο άλλο ον με σεβασμό και αξιοπρέπεια. Κάνοντας την ευγένεια συνήθεια, κάνετε στα παιδιά σας μια τεράστια χάρη. Οι καλοί τρόποι βοηθούν πάρα πολύ στο να πάρουμε αυτό που θέλουμε. Μια ξένη παροιμία λέει: «πιάνεις περισσότερες μύγες με το μέλι, παρά με το ξύδι». Η ευγένεια είναι σημαντικό προσόν στη ζωή.
Βάζουν τα παιδιά να εργαστούν –δωρεάν.
Είτε είναι για να βοηθήσουν κάποιον μέσα στo σπίτι, είτε πρόκειται για εθελοντική δουλειά εκτός σπιτιού, κάντε την υπηρεσία προς τους άλλους κομμάτι της ζωής των παιδιών σας. Γιατί ο εθελοντισμός διδάσκει τον άνθρωπο να βλέπει έξω από τον εαυτό του και να συνειδητοποιεί ότι και οι άλλοι άνθρωποι έχουν ανάγκες και προβλήματα –μερικές φορές μεγαλύτερα από τα δικά μας.
Και για το τέλος…
Δεν ξεχνούν ποτέ να επαινέσουν και να τα ανταμείψουν τα παιδιά για την καλή συμπεριφορά τους. Και πάντα, μα πάντα βεβαιώνονται ότι τα παιδιά τους γνωρίζουν ότι τα αγαπούν.
Σπυριδούλα Κώτση
Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων
Θεσσαλονίκη
Παιδοψυχιατρική σήμερα: http://www.facebook/paidopsythess.com