Σε ποια ηλικία είναι καλό να ξεκινήσει το παιδί την εκμάθηση της πρώτης ξένης γλώσσας και πως μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;
*Με την συνεργασία της λογοθεραπεύτριας, Μπαντανά Μαρίκας.
Οι ξένες γλώσσες είναι αναγκαίο προσόν για τον σύγχρονο άνθρωπο. Όπου και να στραφεί κανείς συναντά ξενόγλωσση (κυρίως αγγλική) ορολογία. Ό,τι κι αν κάνει, εάν έρχεται σε επαφή με computers, πρέπει να γνωρίζει την γλώσσα των υπολογιστών, δηλαδή τα Αγγλικά, διαφορετικά αντιμετωπίζει πρόβλημα στην χρήση τους. Όπως κι αν τα φέρει η τύχη, έστω και μία φορά στην ζωή ο καθένας από εμάς θα σκεφτεί πως θα ήταν εάν σπούδαζε στο εξωτερικό ή κατέφευγε εκεί για περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες.
Για το λόγο αυτόν, η χρησιμότητά των ξένων γλωσσών κρίνεται απαραίτητη σε όλο και μικρότερες ηλικίες, πράγμα που προκαλεί πολλά και σημαντικά ερωτήματα, αφού κοινός στόχος όλων είναι η καλύτερη μετάδοση των γνώσεων, χωρίς ψυχολογική επιβάρυνση ή άλλες επιπτώσεις στη γενικότερη πρόοδο των παιδιών.
Σε ποια ηλικία, όμως, πρέπει τα παιδιά να αρχίζουν την εκμάθησή τους; Με ποιον τρόπο και πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;
Η σημασία της μητρικής γλώσσας
Το παιδί αποκτά τις γλωσσικές του συνήθειες στη μητρική γλώσσα έως τα 8 του χρόνια. Από την ηλικία αυτή και μετά, αρχίζει να λειτουργεί μέσα από διαδικασίες νοητικές. Αναλύει και συγκρίνει - μέσα από το φίλτρο της μητρικής γλώσσας -, γεγονός που λειτουργεί αρνητικά στην εκμάθηση της ξένης γλώσσας.
Έρευνες υποστηρίζουν ότι μετά τον ένατο χρόνο, η μητρική γλώσσα αποτελεί το μοναδικό μέσο έκφρασης και σκέψης και λειτουργεί ασυνείδητα ως ένα «αμυντικό» σύστημα, που ορθώνεται σαν τείχος στην παρουσία της ξένης γλώσσας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι από τότε και μετά, τα παιδιά δυσκολεύονται πολύ να προφέρουν σωστά μια ξένη λέξη, αφού τα ακουστικά μηνύματα στην ξένη γλώσσα «φιλτράρονται» από τη μητρική.
Η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσουν μαθήματα
Από 2 έως περίπου 8ετών, τα παιδιά ακούνε, βλέπουν, γεύονται, μιμούνται, και με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν καλύτερα. Σε αυτή, λοιπόν, την ηλικία είναι πολύ εύκολο να αρχίσουν να μαθαίνουν μια ξένη γλώσσα, και μάλιστα πολύ γρήγορα, με το τραγούδι, το ποίημα και το παιχνίδι (όπως μαθαίνουν, άλλωστε, και τη μητρική τους), χρησιμοποιώντας δηλαδή το συναίσθημα και τις αισθήσεις. Σύμφωνα με την άποψη πολλών εκπαιδευτικών, η κατάλληλη ηλικία για να έρθει ένα παιδί σε μια πρώτη επαφή με μια ξένη γλώσσα είναι η προσχολική.
Ωστόσο, για να ξεκινήσει την ουσιαστική της εκμάθηση καλό θα ήταν να περάσει την Β΄ Δημοτικού, οπόταν θα έχει ήδη κατακτήσει την ανάγνωση και τη γραφή της μητρικής του γλώσσας και θα έχει έρθει σε επαφή με άλλα γραμματικά φαινόμενα, και έτσι θα μπορεί να την αφομοιώσει. Πριν από αυτό το χρονικό διάστημα η ξένη γλώσσα θα πρέπει να αποτελεί ένα ακόμα παιχνίδι, ώστε να την αγαπήσει και να τη μάθει με μεγαλύτερη ευκολία αργότερα. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει η γνώση να «μεταφέρεται» στο παιδί αυτής της ηλικίας (προσχολικής) ως μάθημα και μάλιστα υποχρεωτικό.
Ποιά είναι τα οφέλη της εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας;
Ειδικοί υποστηρίζουν ότι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας πέρα από τα προφανή (ικανότητα επικοινωνίας με ξένους, κτλ.) προσφέρει και άλλα πλεονεκτήματα όπως:
- Βελτιωμένη σχολική απόδοση
- Οξύνοια και υψηλότερο βαθμό κοινωνικοποίησης.
- Έχει αποδειχθεί, ακόμη, ότι η μελέτη ξένης γλώσσας βοηθά τους μαθητές να ασκήσουν κριτική σκέψη.
- Τα παιδιά που εκτίθενται σε δύο ή περισσότερες γλώσσες είναι, συνήθως, πιο ευπροσάρμοστα, πιο δημιουργικά και φτάνουν σε υψηλότερα επίπεδα γνωσιακής ανάπτυξης σε μικρότερη ηλικία σε σύγκριση με τους συνομήλικούς τους που γνωρίζουν μόνο τη μητρική τους γλώσσα.
Επιπλέον, τα οφέλη είναι πολλαπλά και σημαντικά στην πολυπολιτισμική κοινωνία που ζούμε.
- Μια ξένη γλώσσα ανοίγει τις πόρτες σε ένα νέο πολιτισμό.
- Τα παιδιά μαθαίνουν να εκφράζουν νέες, πιο σύνθετες ιδέες καθώς εκτίθενται σε πολιτισμικά ερεθίσματα τα οποία δεν τους ήταν γνώριμα έως τότε.
- Φυσικά, η γνώση μιας δεύτερης (ή τρίτης) γλώσσας προσφέρει στο παιδί σας προβάδισμα και στον ανταγωνιστικό εργασιακό χώρο.
- Οι ξένες γλώσσες αυξάνουν τις ευκαιρίες για δουλειά σε τομείς όπως ο τουρισμός, το μάρκετινγκ, οι τηλεπικοινωνίες, η διοίκηση επιχειρήσεων, η έρευνα, η εκπαίδευση αλλά και το δημόσιο.
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;
Σε αυτό το σημείο πρέπει να δώσουμε έμφαση στο ρόλο του οικογενειακού περιβάλλοντος. Η φυσική γλωσσική ευφυΐα του παιδιού χρειάζεται γονική στήριξη και ερεθίσματα, για να ανθίσει και να ευδοκιμήσει. Γονείς που δεν ασχολούνται πολύ με τα παιδιά τους, δεν συζητούν μαζί τους, δημιουργούν εντάσεις μέσα στο σπίτι, στερούνται οργάνωσης και προγράμματος, δεν ευνοούν την ανάπτυξη ενός πλούσιου λεξιλογίου. Έτσι, όσο περισσότερες γνώσεις έχει αποκτήσει ένα παιδί στη μητρική του γλώσσα, που είναι άλλωστε και το «εργαλείο» για να περάσει σε μια δεύτερη, τόσο πιο εύκολο είναι να κατανοήσει και να μάθει μια ξένη γλώσσα.
Αν το παιδί σας είναι βρεφικής/προσχολικής ηλικίας:
Τραγουδήστε του στην ξένη γλώσσα ή αφήστε το να ακούσει άλλους να τραγουδούν.
Διαβάστε ξενόγλωσσα βιβλία μαζί του. Υπάρχουν πολλά όμορφα παραμύθια με εικόνες, που διευκολύνουν το παιδί να καταλάβει την ιστορία που ακούει στην ξένη γλώσσα. Συζητήστε μετά για το παραμύθι, εστιάζοντας και επαναλαμβάνοντας λέξεις - κλειδιά στην ξένη γλώσσα και αναπτύσσοντας την ιστορία και στα Ελληνικά.
Ακούστε μια ξενόγλωσση ραδιοφωνική εκπομπή την ώρα που παίζετε ή επιδίδεστε σε άλλες δραστηριότητες.
Αν το παιδί σας πηγαίνει σχολείο:
Επιλέξτε ένα φροντιστήριο που υιοθετεί σύγχρονες μεθόδους εκμάθησης, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον των μαθητών με δημιουργικές, βιωματικές, πολυαισθητηριακές δραστηριότητες
Αν το παιδί σας είναι σε ηλικία που έχει άνεση στο γραπτό λόγο, παροτρύνετέ το να αλληλογραφήσει με παιδιά από άλλες χώρες. Τα παιδιά επικοινωνούν γρήγορα και εύκολα μεταξύ τους, πράγμα που διευκολύνει την ταχύτερη εκμάθηση της ξένης γλώσσας. Αν έχετε τη δυνατότητα, καλέστε και φιλοξενήστε τον «ξένο» φίλο του μερικές μέρες το καλοκαίρι.
Κάντε ένα ταξίδι για λίγες μέρες στη χώρα όπου μιλάνε τη γλώσσα που έχει επιλέξει το παιδί σας. Έτσι, θα έχει την ευκαιρία να έχει άμεση επαφή με τη γλώσσα, τον πολιτισμό, την καθημερινότητα των ανθρώπων εκεί, να επικοινωνήσει μαζί τους και να παρακολουθήσει παιδικές θεατρικές παραστάσεις, επισκέψεις σε μουσεία και ιστορικούς χώρους.
Δεύτερη ξένη γλώσσα;
Πάντα οι γονείς έχουν το άγχος για το «κάτι παραπάνω». Έτσι, αναρωτιούνται πότε θα μπορούσε το παιδί τους να μάθει και μια δεύτερη ξένη γλώσσα. Συνήθως, η ένταξη μιας δεύτερης ξένης γλώσσας γίνεται στην Ε΄ Δημοτικού, υπό την προϋπόθεση ότι το παιδί έχει εκφράσει την επιθυμία του να μάθει και μια δεύτερη γλώσσα και έχει αποφασίσει μόνο του ποια θα είναι. Εσείς μπορείτε να το συμβουλέψετε, αλλά όχι να επιβάλετε την άποψή σας.