Πιο από τα δύο ωφελεί περισσότερο το παιδί σας;
Τα τελευταία χρόνια διάφορες έρευνες έχουν ασχοληθεί με το αν είναι καλύτερο κανείς να ενθαρρύνει ή να επαινεί τους αγαπημένους του, στην προκειμένη περίπτωση τα παιδιά, και έχουν επισημάνει τον πιθανό μελλοντικό αντίκτυπο που έχει καθένας από αυτούς τους τρόπους. Ας δούμε, λοιπόν, τους λόγους που το να ενθαρρύνετε το μικρό σας είναι πολύ βοηθητικό για την μετέπειτα επιτυχία του αλλά και γιατί οι συνεχείς έπαινοι μπορεί να το βλάψουν;
Μια από τις βασικές διαφορές μεταξύ ενθάρρυνσης και επαίνου είναι ότι ο έπαινος εκφράζεται συνήθως μαζί με κάποια αξιολόγηση, όπως καλός, τέλειος κ.λπ. Αυτό μπορεί να προκαλέσει άγχος και σχέση εξάρτησης στο παιδί, αποτρέποντάς το να καλλιεργήσει αυτοέλεγχο ή να αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Παράλληλα ο έπαινος «μαθαίνει» στα παιδιά να προβαίνουν σε πράξεις επειδή οι άλλοι τις αναμένουν από εκείνα και όχι για την δική τους απόλαυση. Πιο συγκεκριμένα ο έπαινος:
- Προωθεί τον ανταγωνισμό
- Εστιάζει στην ποιότητα της πράξης
- Αξιολογεί και κρίνει
- Ενθαρρύνει τον εγωισμό εις βάρος των άλλων
- Δίνει έμφαση σε μια αξιολόγηση του τύπου «είσαι καλύτερος/η από όλους»
- Δημιουργεί ανθρώπους που τα παρατούν εύκολα
- Ενισχύει τα αισθήματα εξάρτησης
Η ενθάρρυνση, από την άλλη, επιτρέπει στα παιδιά να κινητοποιούνται μόνα τους, να έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και να ακολουθούν τα ενδιαφέροντά τους, παραμένοντας ανεξάρτητα και αυτάρκη. Η ενθάρρυνση:
- Προωθεί τη συνεργασία και τη συλλογική δουλειά
- Εστιάζει στην προσπάθεια και στο πόσο ευχαριστήθηκε κανείς την πράξη
- Αξιολογεί ελάχιστα, άρα το παιδί νιώθει αποδεκτό και όχι ότι το κρίνουν
- Καλλιεργεί την αγάπη για τον εαυτό του, πράγμα που δεν ζημιώνει τους άλλους ανθρώπους, όπως ο εγωισμός
- Δίνει έμφαση στη συνεισφορά
- Δημιουργεί ανθρώπους που προσπαθούν
- Ενισχύει την αυτάρκεια και την ανεξαρτησία
Παραδείγματα για εξάσκηση
Πιθανόν να χρειαστεί λίγο παραπάνω εξάσκηση αλλά και σκέψη για να ενθαρρύνετε αντί να επαινείτε το μικρό σας, μιας και η έκφραση «μπράβο, είσαι πολύ καλός» είναι πιθανόν να σας βγαίνει αβίαστα κάθε φορά που το αγγελούδι σας τα καταφέρνει κάπου.
Για αρχή, προσπαθήστε να μετατρέψτε κατάλληλα τις φράσεις που λέτε πιο συχνά και μάθετε να τις χρησιμοποιείτε. Για παράδειγμα, αντί να λέτε «είσαι η καλύτερη μαθήτρια» πείτε «κάθε δασκάλα θα σε εκτιμούσε», αντί για το «τα έκανες όλα τέλεια» προτιμήστε το «τα κατάφερες!», αντί για «είμαι πολύ περήφανη για σένα» πείτε «πρέπει να είσαι πολύ περήφανος για τον εαυτό σου», αντί για το «τι όμορφη ζωγραφιά» σχολιάστε «χρησιμοποίησες πολλά, διαφορετικά χρώματα».