Ορισμός και γενικά χαρακτηριστικά παιδιών στο φάσμα του αυτισμού
*Από την λογοπαθολόγο, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., BA. Med.
Τα τελευταία χρόνια η επιστημονική κοινότητα έχει εστιάσει στα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά παιδιών που διαγιγνώσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Πρόσφατες έρευνες στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κατέδειξαν ότι 1 στα 68 παιδιά εμπίπτουν στο φάσμα του αυτισμού.Αμερικάνικα ινστιτούτα που ασχολούνται με τον Έλεγχο και την Πρόληψη Νοσημάτων (Disease Controland Prevention, CDC) αναφέρουν ότι ο επιπολασμός του αυτισμού τα τελευταία 40 χρόνια έχει δεκαπλασιαστεί.
Πιθανοί λόγοι της αύξησης αυτής ίσως είναι η βελτίωση των εργαλείων διάγνωσης καθώς και η ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών, των γιατρών και των ειδικών παιδαγωγών για το τι είναι και πως εντοπίζουμε τον αυτισμό σε ένα παιδί. Πλέον στις Ηνωμένες Πολιτείες 1 στα 42 αγόρια και 1 στα 189 κορίτσια διαγιγνώσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Καταλήγοντας η αμερικάνικη επιστημονική κοινότητα αναφέρει ότι ο αυτισμός είναι πλέον μια από τις πιο γρήγορα εξαπλωμένες αναπτυξιακές διαταραχές στον κόσμο.
Ο Αυτισμός υπάγεται στις Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (ΔΑΔ). Οι ΔΑΔ είναι μια ομάδα διαταραχών οι οποίες χαρακτηρίζονται από δυσκολίες στην ανάπτυξη βασικών λειτουργιών, όπως η επικοινωνία και η κοινωνικοποίηση. Στην ομάδα αυτή εκτός από τον αυτισμό εμπίπτουν:
- Αυτισμός
- Σύνδρομο Asperger
- Σύνδρομο Rett
- Αποδιοργανωτική διαταραχή παιδικής ηλικίας
- Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή Μη Προσδιοριζόμενη Αλλιώς, η οποία περιλαμβάνει τον άτυπο αυτισμό
Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι κάθε παιδί που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού είναι διαφορετικό. Με άλλα λόγια, κάθε παιδί αντιμετωπίζει τις δικές του δυσκολίες, άλλες σε μεγαλύτερο και άλλες σε μικρότερο βαθμό και αναπτύσσει τα δικά του μοναδικά ενδιαφέροντα ή ακόμη και ταλέντα.
Σε γενικά πλαίσια τα παιδιά που υπάγονται στο φάσμα του αυτισμούαντιμετωπίζουν δυσκολίες:
1. Στην κοινωνική αλληλεπίδραση, κοινωνικότητα
- Αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάπτυξη σχέσεων με τους συνομήλικους τους, δεν προσεγγίζουν άλλα παιδιά για να παίξουν, είναι παθητικοί δέκτες, δεν συμμετέχουν στην κοινωνική αλληλεπίδραση.
- Αποσύρονται από το κοινωνικό σύνολό και αδιαφορούν για τους άλλους ανθρώπους γύρω τους. Συνήθως τα παιδιά με αυτισμό δείχνουν μεγαλύτερη προσήλωση σε αντικείμενα παρά στους ανθρώπους.
2. Δυσκολίες στην κατανόηση και στην χρήση μη-λεκτικής και λεκτικής επικοινωνίας
- Δυσκολεύονται να κατανοήσουν τον μεταφορικό λόγο, να «διαβάσουν» τις εκφράσεις του προσώπου του συνομιλητή τους, να κατανοήσουν την «γλώσσα του σώματος» κ.ά.
- Δεν έχουν επαρκή βλεμματική επαφή.
- Παρουσιάζουν ηχολαλία, σύγχυση των αντωνυμιών (πχ. αντί για α’ μιλούν σε β’ πρόσωπο), μονότονο τόνο και ένταση φωνής.
- Επαναλαμβάνουν συνεχώς φράσεις χωρίς να σχετίζονται στο σημασιολογικό περιεχόμενο της συζήτησης
- Μερικά παιδιά δεν αναπτύσσουν ποτέ λεκτική επικοινωνία και πρέπει να κατακτήσουν εναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας.
3. Στην πραγματολογία του λόγου
- Η πραγματολογία περιλαμβάνει δεξιότητες όπως την χρήση της γλώσσας για να ζητήσουμε κάτι από κάποιον ή να χαιρετήσουμε κάποιον, την τήρηση κανόνων κατά την συνομιλία μας με κάποιον, την εξιστόρηση ιστοριών κ.ά.
4. Στην επεξεργασία αισθητηριακών ερεθισμάτων του περιβάλλοντος
- Πολλά παιδιά στο φάσμα του αυτισμού παρουσιάζουν υπερευαισθησίες στο φώς, στο άγγιγμα, στον ήχο, στην γεύση και είναι πιθανό να μην νιώθουν πόνο.
5. Καθώς επίσης τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού είναι πιθανό να παρουσιάσουν:
- Στερεοτυπικές, επαναλαμβανόμενες κινήσεις/συμπεριφορές, για παράδειγμα μπορεί να κάνουν συνεχόμενα στροφές γύρω από τον εαυτό τους.
- Ιδιαίτερα και εμμονικά ενδιαφέροντα, για παράδειγμα μπορεί ανοιγοκλείνουν την πόρτα χωρίς λόγο και για αρκετή ώρα.
- Προσκόλληση στο πρόγραμμα/στην ρουτίνα. Είναι πιθανό να αναστατώνονται και να αντιδρούν έντονα όταν κάτι αλλάζει στο πρόγραμμά τους.
Η έγκαιρη και η ακριβής διάγνωση, όχι μόνο για τον αυτισμό αλλά και για κάθε διαταραχή που μπορεί να αντιμετωπίσει ένα άτομο, είναι υψίστης σημασίας. Με την σωστή και έγκαιρη διάγνωση η οικογένεια του παιδιού αλλά και οι εκπαιδευτικοί έχουν την δυνατότητα από νωρίς να πάρουν αποφάσεις για το πώς θα υποστηρίξουν το παιδί. Όσο πιο νέο είναι το άτομο που διαγιγνώσκεται με αυτισμό, τόσες πιο πολλές πιθανότητες έχει να εξαλείψει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει και αυτό γιατί θα ακολουθήσει από νωρίς ένα πρόγραμμα παρέμβασης. Επίσης η ακριβής διάγνωση καθοδηγεί με ακρίβεια τους ειδικούς να επιλέξουν ένα εξατομικευμένο και αποτελεσματικό πρόγραμμα παρέμβασης.
Πηγές
American Psychiatric Association.(2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed., Text Revision).Washington, DC: Author.
Lowry, L. (2011). Early Signs of Autism.Ιστοσελίδα: http://www.hanen.org/helpful-info/articles/early-signs-of-autism.aspx