Για ποιους λόγους δεν πρέπει να επιτρέπετε σε ένα νήπιο κάτω από 2 ετών να παρακολουθεί τηλεόραση
Η εικονική πραγματικότητα και ο τρόπος που οι εικόνες στην τηλεόραση «συμπεριφέρονται» και αναπαράγονται στην οθόνη δεν έχουν καμία σχέση με αυτές του πραγματικού κόσμου. Ωστόσο, επειδή οι περισσότεροι περνάμε πολύ χρόνο μπροστά σε οθόνες, είναι εύκολο να ξεχάσουμε αυτές τις διαφορές.
Για παράδειγμα μια μπάλα στην τηλεόραση υπάρχει σε δύο διαστάσεις, ενώ η κίνηση της δεν είναι ενιαία αλλά διακόπτεται καθώς η εικόνα μπορεί να τη δείχνει να κυλάει, και μετά να βρίσκεται στα χέρια κάποιου, χωρίς οι δύο κινήσεις να έχουν κάποια φυσική συνέχεια. Στην πραγματικότητα η μπάλα είναι αντικείμενο τριών διαστάσεων και το μικρό σας αν παίζει μαζί της θα κατανοήσει ότι υπάρχει μια συνεχόμενη κίνηση, η οποία σταδιακά επιβραδύνεται μέχρι η μπάλα να σταματήσει εκτός και να εκείνο την πιάσει με τα χέρια του ή την σπρώξει. Η μπάλα στην τηλεόραση απλά εξαφανίζεται και αντικαθίσταται από άλλα πράγματα ενώ φυσικά δεν υπάρχει δυνατότητα να την πιάσει.
Έτσι ένα νήπιο μπορεί να εντυπωσιάζεται από τα χρώματα και την κίνηση στην οθόνη, αλλά είναι ακόμα πολύ μικρό για να κατανοήσει τι σημαίνουν όλες αυτές οι παράξενες εικόνες. Χρειάζονται 2 χρόνια για να αναπτυχθεί ο εγκέφαλος ενός νηπίου σε τέτοιο βαθμό ώστε να κατανοεί ότι τα σύμβολα της οθόνης αντιπροσωπεύουν αυτά της πραγματικότητας.
Εξαιτίας αυτής της σύγχυσης, τα παιδιά μέχρι των 3 ετών μαθαίνουν καλύτερα από τον πραγματικό κόσμο παρά από την οθόνη, ειδικά σε ότι έχει να κάνει με τη γλώσσα. Φαίνεται, ωστόσο, ότι μαθαίνουν κάποια πράγματα αν παρακολουθούν κάτι μαζί με έναν ενήλικα ο οποίος μπορεί να τους μιλήσει για αυτά που βλέπουν, με τον ίδιο τρόπο που τους περιγράφει μια εικόνα σε ένα βιβλίο.
Αρνητικές συνέπειες
Σύμφωνα με έρευνες η έκθεση σε οθόνη πριν τα 2 χρόνια έχει αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων, στην ικανότητα ανάγνωσης και στη μνήμη. Παράλληλα, δημιουργεί προβλήματα στον ύπνο και στη συγκέντρωση. Οι εμπειρίες για τον εγκέφαλο λειτουργούν όπως η τροφή για το σώμα. Έτσι η τηλεόραση και τα βιντεοπαιχνίδια είναι σαν πνευματικό junk food για τα μωρά και τα νήπια.
Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι μόνο ότι τα νήπια βλέπουν τηλεόραση αλλά και το ότι οι ώρες της έκθεσης σε μια οθόνη τους αποτρέπουν από το να κάνουν άλλα σημαντικά πράγματα. Συγκεκριμένα, τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από την αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους. Η επικοινωνία ανάμεσα σε ένα νήπιο και έναν ενήλικα, που απαρτίζεται από το σύνολο των εκφράσεων του προσώπου, τον τόνο της φωνής και τη γλώσσα του σώματος δεν είναι μόνο ωραία διαδικασία αλλά και πολύπλοκη. Όταν ένας από τους δύο όμως είναι καρφωμένος στην οθόνη μιας τηλεόρασης ή ενός υπολογιστή αυτή η επικοινωνία χάνεται. Έτσι το μικρό σας θα μάθει πολύ περισσότερα όταν παίζει μόνο του στο πάτωμα της κουζίνας ενώ εσείς μαγειρεύετε, αφού κάθε τόσο θα κοιτάζεστε στο πρόσωπο, παρά αν την ίδια ώρα έβλεπε τηλεόραση.
Ακόμα και αν έχετε ανοιχτή την τηλεόραση, χωρίς να παρακολουθεί κανείς, είναι αρκετό για να καθυστερήσει την γλωσσική ανάπτυξη. Σε φυσιολογικές συνθήκες ένας γονιός χρησιμοποιεί 940 λέξεις την ώρα όταν είναι μαζί με το παιδί του, ενώ όταν η τηλεόραση είναι ανοιχτή ο αριθμός των λέξεων πέφτει στο 770. Λιγότερες λέξεις σημαίνει και λιγότερη γνώση. Διαβάστε περισσότερα σχετικά με την παθητική τηλεθέαση εδώ.
Μετά τα 2 χρόνια τα πράγματα αλλάζουν. Κατά τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας κάποια παιδιά μπορούν να αποκτήσουν γνώσεις μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα, τα οποία μπορούν να μεταδώσουν γνώσεις λογοτεχνίας, μαθηματικών, επίλυσης προβλημάτων και συμπεριφοράς.
Extra tip
- Η έκθεση σε οθόνη (τηλεόραση, υπολογιστής, κινητό τηλέφωνο) δεν πρέπει να ξεπερνάει τις δύο ώρες την ημέρα.
- Προτιμήστε να παρακολουθείτε μαζί με το παιδί σας τηλεόραση ώστε να συζητάτε σχετικά με αυτά που βλέπετε.
- Διαβάστε περισσότερα για τον mini τηλεθεατή σας εδώ.