Πώς να εξηγήσετε στο πρωτότοκό σας τι συμβαίνει μετά από μια αποβολή
*Με τη συνεργασία της συμβούλου ψυχικής υγείας- ψυχοθεραπεύτριας,Μίνας Κάνταρου.
Η περίοδος μετά από μια αποβολή που βιώνετε εσείς ή ένας κοντινός σας άνθρωπος δεν είναι ποτέ εύκολη. Στη φάση αυτή θα πρέπει αφενός να διαχειριστείτε τη δική σας θλίψη, αφετέρου να εξηγήσετε με κάποιον τρόπο το συμβάν στο πρωτότοκό σας. Σαφώς και είναι μια δύσκολη διαδικασία αλλά επειδή τα παιδιά πάντα διαισθάνονται ότι κάτι άσχημο έχει συμβεί δεν πρέπει να τα αφήνετε στην άγνοιά τους. Δείτε παρακάτω με ποιους τρόπους θα ενημερώσετε το παιδί σας αν είναι στην προσχολική ηλικία ή στις πρώτες τάξεις του δημοτικού.
- Μιλήστε όσο πιο απλά μπορείτε. Αυτό που χρειάζεται να πείτε είναι με απλά λόγια ότι το παιδί δεν θα γεννηθεί. Ένα παιδί προσχολικής ηλικίας δεν θα καταλάβει ό, τι έχει σχέση με την αποβολή ή με μια δύσκολη εγκυμοσύνη, συνεπώς είναι καλύτερο να απλοποιήσετε την εξήγησή σας. Το ίδιο ισχύει και για ένα παιδί δημοτικού, εκτός αν σας πιέζει να του πείτε περισσότερες λεπτομέρειες και εσείς θεωρείτε ότι είναι αρκετά ώριμο για να τις διαχειριστεί. Αν το παιδί σας που βρίσκεται στην προσχολική ηλικία δεν γνώριζε για την εγκυμοσύνη σας δεν χρειάζεται να του μιλήσετε για αυτή. Εξηγήστε του απλά ότι είστε στενοχωρημένη αλλά ότι δεν έχει σχέση με εκείνο, ότι το αγαπάτε και ότι σύντομα θα είστε χαρούμενη ξανά. Όσον αφορά ένα παιδί σχολείου, αν δεν του είχατε ανακοινώσει την εγκυμοσύνη σας, θα πρέπει να αποφασίσετε αν είναι απαραίτητο να του μιλήσετε εκ των υστέρων για αυτή. Πιθανόν να χρειαστεί μιας και μπορεί να ενοχληθεί αν δεν ξέρει τον λόγο για τον οποίο είστε στενοχωρημένη.
- Μην κρύψετε τη θλίψη σας.Είναι σημαντικό το παιδί σας να μάθει ότι πρέπει να εκφράζει κανείς τα συναισθήματά του ακόμα και αυτά που είναι δύσκολα ή αρνητικά. Είναι επίσης απαραίτητο να αφήνετε ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας με το παιδί σας ώστε να σας κάνει όσες ερωτήσεις χρειάζεται.
- Φροντίστε να είστε ειλικρινείς. Φυσικά και είναι δύσκολο να μιλήσετε σε ένα παιδί είτε είναι προσχολικής ηλικίας είτε σε ηλικία σχολείου για τον θάνατο. Ωστόσο το μικρό σας πιθανόν να φοβηθεί ή σαστίσει αν δεν του πείτε με τον πιο απλό τρόπο ότι το μωρό δεν θα γεννηθεί.
- Προσέξτε τις λέξεις που θα χρησιμοποιήσετε. Φροντίστε να είστε όσο πιο ξεκάθαροι γίνεται. Για παράδειγμα αποφύγετε να πείτε ότι το μωρό κοιμήθηκε και δεν θα ξυπνήσει ξανά γιατί πιθανόν να αρχίσει να φοβάται ότι θα πάθει το ίδιο όταν κοιμηθεί το βράδυ. Παρομοίως δεν πρέπει να πείτε χάσαμε το μωρό γιατί πιθανόν να σκεφτεί ότι μπορεί να χάσετε και εκείνο.
- Καθησυχάστε το ότι δεν φταίει εκείνο.Αν δεν ήταν και πολύ χαρούμενο με την γέννηση του μωρού πιθανόν να σκεφτεί ότι εκείνο προκάλεσε την αποβολή, συνεπώς είναι σημαντικό να του ξεκαθαρίσετε πως δεν ευθύνεται εκείνο για ό, τι συνέβη.
- Να είστε ανοιχτή για επικοινωνία. Ενημερώστε το ότι μπορεί να κάνει ερωτήσεις και διευκρινίστε κάτι που πιθανόν δεν έχει καταλάβει σωστά.
- Προετοιμαστείτε να επαναλαμβάνετε τις εξηγήσεις σας σε ένα παιδί προσχολικής ηλικίας. Μπορεί να είναι δύσκολο να μιλάτε συνέχεια για κάτι που σας στενοχωρεί, όμως κάντε υπομονή και απαντήστε με ηρεμία στις επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις του μικρού σας.
- Μην περιμένετε ότι θα ταυτιστεί μαζί σας. Στην προσχολική ηλικία αλλά και στα πρώτα σχολικά χρόνια ένα παιδί είναι αρκετά εγωκεντρικό για να συμπάσχει ή να έχει τα ίδια συναισθήματα που έχετε εσείς. Επιπλέον δεν έχει την εμπειρία να αισθανθεί για την απώλεια και τον θάνατο όπως ένας ενήλικας. Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά ενδιαφέρονται για τον αν ένα συμβάν πρόκειται να αλλάξει τον κόσμο έτσι όπως τον ξέρουν ή αν θα συνεχίσουν οι γονείς τους να τα αγαπούν. Μπορεί πάλι το μικρό σας να φαίνεται αδιάφορο για αυτή την εξέλιξη, να μην ξέρει πώς να αντιδράσει ή απλά να μιμείται τον τρόπο που αντιδράστε εσείς. Σεβαστείτε την αντίδρασή του και μην το πιέσετε να συζητήσει μαζί σας αν δεν το επιθυμεί. Παράλληλα αποφύγετε να χαρακτηρίσετε το παιδί σας εγωιστή και αποδεχτείτε τα συναισθήματά του, όποια και αν είναι αυτά.
- Φροντίστε να του δείχνετε την αγάπη σας. Καθώς το γεγονός θα σας κάνει να συμπεριφέρεστε διαφορετικά, θα χρειαστεί να καθησυχάσετε το παιδί σας ότι δεν έχει αλλάξει κάτι στη μεταξύ σας σχέση και ότι το αγαπάτε το ίδιο.
- Διατηρήστε το πρόγραμμά του. Επειδή ένα παιδί λειτουργεί καλύτερα όταν ακολουθεί ένα σταθερό πρόγραμμα, φροντίστε να διατηρείτε το καθημερινό πρόγραμμα φαγητού και ύπνου. Παράλληλα αν του είχατε υποσχεθεί κάτι, όπως ότι θα πάει σε καινούργιο δωμάτιο μετά τη γέννηση του μωρού, φροντίστε να πραγματοποιήσετε αν είναι δυνατόν την υπόσχεσή σας.
- Μιλήστε με τα άτομα που το φροντίζουν. Ενημερώστε τους δασκάλους ή τα άτομα που το προσέχουν για το πώς θέλετε να απαντούν στις σχετικές με την αποβολή ερωτήσεις του παιδιού σας.
- Βοηθήστε τον εαυτό σας. Για να βοηθήσετε το παιδί σας πρέπει αρχικά να νιώθετε εσείς καλά. Συνεπώς αν διαπιστώσετε πως η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη για να τη διαχειριστείτε μόνη σας, ζητήστε τη βοήθεια κάποιου ειδικού, πράγμα που μπορείτε να εξηγήσετε και στο παιδί σας.
Απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις
Αναρωτιέστε ακόμα πώς θα απαντήσετε στις πιο συχνές ερωτήσεις που θα σας κάνει. Δείτε παρακάτω κάποιες προτεινόμενες απαντήσεις.
«Τι συνέβη;». Απαντήστε στην ερώτηση απλά και με ειλικρίνεια. Πείτε του πως ήσασταν έγκυος αλλά κάτι συνέβη και το μωρό πέθανε. Αν δεν έχει προηγούμενη εμπειρία με το θάνατο δεν χρειάζεται να του εξηγήσετε αυτή τη στιγμή. Πείτε του ότι μπορεί να μην καταλαβαίνει αλλά ότι θα είστε για λίγο καιρό στενοχωρημένη και ότι αν κλαίτε θα είναι επειδή σκέφτεστε το μωρό.
«Πότε θα σταματήσεις να είσαι λυπημένη;». Απαντήστε με ειλικρίνεια και μην δίνετε υποσχέσεις τι οποίες δεν μπορείτε να τηρήσετε. Λόγου χάρη πείτε ότι τώρα είστε στενοχωρημένη, ότι δεν θα είστε για πάντα, επιβεβαιώνοντας ταυτόχρονα ότι το αγαπάτε.
«Τι έπαθε το μωρό;». Μπορεί να απαντήσετε υποστηρίζοντας ότι ούτε εσείς ξέρετε ακριβώς τι έγινε. Συνεχίστε λέγοντας ότι πολλές φορές μετά από μια εγκυμοσύνη γεννιέται ένα υγιές μωρό ενώ άλλες φορές όχι.
«Αυτό θα συμβεί και σε εμένα;». Διαβεβαιώστε το ότι δεν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο σε εκείνο διότι έχει ήδη γεννηθεί υγιές.
«Φταίω εγώ;».Ακόμα και αν δεν αποκαλύψει τον φόβο του κάνοντας αυτή την ερώτηση, πείτε του ότι κανένας δεν φταίει για αυτό που έγινε, τονίζοντας πως είστε πολύ χαρούμενοι που έχετε εκείνο. Αν τελικά σας κάνει την ερώτηση, απαντήστε και εσείς με μια ερώτηση του τύπου «τι πιστεύεις ότι έκανες που να προκάλεσε κάτι τέτοιο;». Αν σας πει ότι το μωρό πέθανε επειδή εκείνο σας φώναξε ή σας είπε ψέματα, εξηγήστε του πως ναι μεν αυτή η συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή, αλλά ότι δεν μπορεί να προκαλέσει την απώλεια και τον θάνατο. Κατά τον ίδιο τρόπο και οι άσχημες σκέψεις που πιθανόν να έκανε για το καινούργιο του αδερφάκι δεν μπορούν να προκαλέσουν κάτι κακό.