Μαθαίνουμε τα πάντα για την δυσλεξία
*Με την συνεργασία της λογοθεραπεύτριας,Μπαντανά Μαρίκας.
Δυσλεξία ή Διαταραχή της Ανάγνωσης, όπως αλλιώς ονομάζεται, αποκαλείται η ειδική αδυναμία εκμάθησης της ανάγνωσης και δε σχετίζεται με τα συνηθισμένα πλαίσια της επίδοσης του μαθητή.
- Ο δυσλεξικός μαθητής έχει, κατά κανόνα, φυσιολογική ή ακόμα και πάνω από τον μέσο όρο νοημοσύνη και, γι’ αυτό, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συγχέεται η δυσλεξία με τη νοητική καθυστέρηση.
- Εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια, σε αναλογία 4 προς 1 σε σχέση με τα κορίτσια. Παρότι, όμως, διαγιγνώσκεται συχνότερα σε αγόρια σε ποσοστό 60%-80%, είναι πιθανό η συχνότητα της διαταραχής να είναι ίδια στα δύο φύλα και η διαφορά αυτή να οφείλεται στο ότι τα αγόρια παραπέμπονται πιο συχνά για ψυχολογική εκτίμηση λόγω διασπαστικής συμπεριφοράς σε συνδυασμό με Διαταραχές της Μάθησης.
- Παρατηρείται σε όλους τους πολιτισμούς που έχουν γραπτή γλώσσα.
- Έχει αφετηρία τον εγκέφαλο και τα αίτια της είναι συνήθως κληρονομικά, νευρολογικά.
- Πρόκειται για μια εξαιρετικά παραπλανητική και κρυφή διαταραχή γιατί δεν φαίνεται στην καθημερινή προφορική επικοινωνία, αφού οι δυσλεξικοί δεν παρουσιάζουν προβλήματα λόγου ή ομιλίας, και μιλούν καθαρά.
Κάποιες κοινές ενδείξεις είναι οι εξής:
- Προβλήματα με τη κατανόηση για το τι είναι το διάβασμα.
- Η έλλειψη ενημερότητας των φωνημάτων (ή ήχων) στη διαμόρφωση λέξεων, που συνήθως συμπεριλαμβάνεται και μια δυσκολία που έχει σχέση με την ανάμειξη ήχων για να δημιουργηθούν λέξεις.
- Δυσκολία στο σωστό συλλαβισμό (μπορεί ακόμα και συλλαβίζει το άτομο τις ίδιες λέξεις διαφορετικά εντός του ίδιου εγγράφου)
- Δυσκολία με τη σωστή σειρά των γραμμάτων στις λέξεις.
- Πρόβλημα στην ομοιοκαταληξία λέξεων.
- Δυσκολία στο να προφέρουν σωστά λέξεις (είναι πιθανό να αντιστρέψουν ήχους).
- Καθυστέρηση στην ομιλία όπως συγκρίνεται στις περισσότερες ισοδυναμίες.
- Καθυστέρηση στη μάθηση του αλφαβήτου, των αριθμών, των ημερών της εβδομάδας, των χρωμάτων, των μηνών, των σχημάτων και των άλλων βασικών πληροφοριών. Δυσκολία στη κατανόηση λεπτοτήτων της γλώσσας (όπως ανέκδοτα ή την αργκό γλώσσα).
- Ακόμη καιενήλικες δυσλεξικοί δυσκολεύονται να απομνημονεύσουν και να διαβάσουν έναν αριθμό τηλεφώνου. Δηλαδή, ενώ ο κανονικός αναγνώστης θα πει 445-146 ή 44-51-46, το δυσλεκτικό άτομο θα προφέρει τον κάθε ένα αριθμό ξεχωριστά: 4-4-5-1-4-6.
- Δυσκολίες αντιμετωπίζουν και στα κλάσματα, αφού συγχέουν το πάνω με το κάτω. Αυτό δημιουργεί προβλήματα στη διάκριση του αριθμητή από τον παρανομαστή.
- Μεγάλη δυσκολία επίσης έχουν στη μετατροπή όλων των ειδών μέτρησης ποσότητας, διαστήματος, χρονικής διάρκειας σε μεγαλύτερη ή μικρότερη μονάδα, π.χ. στη μετατροπή του κιλού σε γραμμάρια, του χιλιομέτρου σε μέτρα ή εκατοστά, της ώρας σε λεπτά ή δευτερόλεπτα κ.τ.ό.
- Δυσκολεύονται στη μεταφορά και χρήση νομοτελειών και κανόνων γενικής εφαρμογής, π.χ. στις αναλογίες, στις εξισώσεις ή σε προβλήματα Φυσικής, Χημείας και Βιολογίας.
Πώς γίνεται η διάγνωση της Δυσλεξίας;
Για τη διάγνωση της δυσλεξίας απαραίτητη είναι η ανεύρεση όλων των τυπικών χαρακτηριστικών του συνδρόμου, όπως αναφέρθηκαν. Δεν αρκούν όμως αυτά. Παράλληλα θα πρέπει να εξασφαλίσουμε:
1. Την ύπαρξη φυσιολογικής όρασης, ακοής και κινητικότητας.
2. Την απουσία οργανικού νοσήματος που μπορεί να επηρεάζει τη μάθηση, π.χ. επιληψία.
3. Την επαρκή σχολική εκπαίδευση.
4. Το ευνοϊκό οικογενειακό περιβάλλον,
5. Τη φυσιολογική νοημοσύνη που καθορίζει ως νοητικό πηλίκο IQ › 90
6. Αναγνωστική ικανότητα τουλάχιστον κατά 2 χρόνια χαμηλότερη από αυτή που προβλέπεται από το δείκτη νοημοσύνης του, π.χ. ένα παιδί ηλικίας 10 χρόνων με νοητική ηλικία 10 χρόνων να έχει αναγνωστική ηλικία κάτω των 8 χρόνων. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο έλεγχος της αναγνωστικής ικανότητας γίνεται με ειδικές σταθμισμένες δοκιμασίες που καθορίζουν με ακρίβεια την αναγνωστική ικανότητα του παιδιού και δίνουν ισοδύναμη αναγνωστική ηλικία.
Από όλα αυτά γίνεται κατανοητό ότι η διάγνωση της δυσλεξίας δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη διαδικασία. Αντίθετα απαιτεί εμπειρία, εξειδίκευση και μεγάλη προσοχή και γι' αυτό θα πρέπει να γίνεται από ομάδα ειδικών που θα περιλαμβάνει ειδικευμένο παιδίατρο και εκπαιδευτικό ψυχολόγο και κατά περίπτωση άλλους ειδικούς όπως νευρολόγο, οφθαλμίατρο, λογοθεραπευτή κλπ. που θα εκτιμήσουν προσεκτικά τις ικανότητες και τις αδυναμίες του παιδιού πριν του βάλουν την ετικέτα του «δυσλεξικού».
Θεραπεύεται η Δυσλεξία ;
Η δυσλεξία αφού είναι χρόνια νευρολογική διαταραχή δεν θεραπεύεται. Αυτό σημαίνει ότι το πραγματικά δυσλεξικό παιδί θα εξελιχθεί σε δυσλεξικό ενήλικα. Οι ικανότητες όμως δυσλεξικών παιδιών βελτιώνονται αρκετά με την εφαρμογή ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Γι αυτό και η έγκαιρη αντιμετώπιση έχει καθοριστική σημασία για την εξέλιξη των δυσλεξικών ατόμων.